در روایات معصومین(ع) تأکیدات بسیار ویژه ای بر رعایت حجاب بانوان و لزوم حفظ عفت اجتماعی شده است. برای مثال در گروهی از این روایات با بیان ضرورت حجاب، حدود ثغور آن اعم از سنی که دختران باید حجاب بر سر گذارند یا تعیین محدوده زینت یا مقداری از بدن که باید پوشیده شود، تبیین شده است.
از سویی دیگر، روایات بسیار فراوانی دیگری نیز در تبیین اهمیت حیاء و عفاف در جامعه اسلامی به عنوان دو امری که ارتباط تنگاتنگی با مقوله حجاب دارند، بیان شده است و این بحث از جنبه های مختلفی مورد واکاوی قرار گرفته است.
علاوه بر آن گزارش های تاریخی ای نیز از عملکرد پیامبر اسلام(ص) و حضرت علی(ع) در جامعه معاصرشان به دست ما رسیده که حساسیت ویژه آنها را برای اقامه عملی حجاب و زمینه سازی حکمرانی فضای عفت در جامعه بازتاب می دهد.
در کنار همه اینها سیره عملی بانوانی از اهل بیت(ع) مانند حضرت زهرا(س) و حضرت زینب(س) را داریم که لحظه لحظه حیات شان، ارائه کامل ترین و بهترین الگوی عملی عفاف و حجاب و غیرتمندی بر این فضیلت اخلاقی است.

اولا: منظور از فروع دین احکام شرعی اسلام در موضوعات و زمینه های مختلف است؛ به دیگر سخن، فروع دین مجموعه تکالیفی است که یک مسلمان باید به آنها عمل نماید. فروع دين بسيار زياد است و هر شخصى نمى تواند آنها را از منابع دینی استخراج كند. شمارش آنها به هشت یا ده، از باب اهمیت اینها در بخش عبادات است و گرنه آن چنان که برخی از علما گفته اند، هر آنچه در برابر اصول قرار دارد و جزء احکام عملی است، یعنی همه واجبات و محرمات و احکام معاملات از فروع دین شمرده می شوند.

ثانیا: نگاهی به آیات قرآن و بیان حکم حجاب در آنها، احادیث معصومین(ع) در بیان حدود و ثغور آن، تأکیدات آنها بر مسأله عفاف و حیا، دستورات و اقدامات عملی شان در محکوم کردن بی حجابی و بی عفتی و سیره بانوان اهل بیت(ع) مانند حضرت زهرا(س) و حضرت زینب(س) در حفظ حجاب و پوشش عفیفانه، کم ترین تردیدی را باقی نمی گذارد که حجاب هم سنگ و هم وزن بسیاری دیگر از فروع فقهی است و اگر از آنها بیشتر نباشد، بی شک کم تر از آنها هم نیست.

غيرت، خصلت و اخلاقی ارزشمند است كه انسان را وادار به دفاع شديد از دين و آيين و ناموس و كشور خود مى كند. گرچه این واژه بیشتر در دفاع از ناموس به کار می رود، لکن مفهومی گسترده دارد. البته اين صفت نیز مانند صفات برجسته ديگر اگر به راه افراط كشيده شود مبدل به ضد ارزش مى شود، و آن در صورتى است كه به شكل دفاع غير منطقى و آميخته با وسواس درآيد. امام علی(ع) می فرمایند: «از غيرت بی مورد بپرهيز زیرا سبب مى شود كه افراد درستكار گرفتار آلودگى شده و افراد بى گناه در معرض تهمت قرار گيرند».

«غیرت» در حد اعتدال، یک نیروی درونی در برابر دشمنان است. این نیرو در هنگام تهدید جان، ناموس، دین و وطن، تمام نيروهاى وجود انسان را بسیج کرده و ایستادگی می کند. از این رو، غيرت يكى از اسباب سربلندى و اقتدار است. غيرت سبب مى شود كه حريم ارزش هاى والاى يك جامعه نشكند، امنيت جامعه حفظ شود و مظاهر فساد و فحشاء از ميان برود. امام صادق(ع) می فرماید: «انسان برای حفاظت از خانواده اش باید غیرتمند باشد».

مطالعه پوشش بانوان دوره های گوناگون تاریخ ایران پیش از اسلام نشان می دهد که زنان ایرانی لباس های پوشیده داشتند و حیا و عفاف خصوصیت ذاتی این زنان حتی پیش از ورود اسلام بوده است. حیا و عفافی که عامل مهمی در پذیرش حکم شرعی «حجاب» بعد از ورود اسلام به ایران بود.
در ميان اقوام و تمدن های عهد‌ باستان‌، پوشش زن ايرانی در مقايسه با پوشش تمدن های ديگر کامل تر است. از اين رو، در هـيچ کتيبه ای نمي توان زن ايرانی را‌ با سر برهنه مشاهده کرد‌. در‌ تمامی مواردی کـه از زنان در شاهنامه نام برده شده، سخن از پوشیدگی، اصالت، پاکی، راستی و نمونه کامل زنـانگی آنان است‌.
مـجسمه ها و نـقش های برجسته و تصاویری که از دوره های مختلف ایران قبل از‌ اسلام برجا مانده، همه نـشان مـی دهد که هم پوشاک مردان و هم پوشاک زنان‌ بلند و گشاد است. در ایران باستان‌ تمام‌ زنان سرپوشی بر سـر داشـتند و این همان روسری یا حجابی است کـه زنـان زرتشـتی حـتی امروز هـم بـرای رفتن به آتشکده‌ از‌ آن استفاده می نمایند. تن پوش های ایرانیان، از جمله پوشش زنان به گونه ای بـوده است که تمام اندام های تن را فرا گرفته و در آن رعایت ادب، وقار و متانت اخلاقی به چـشم‌ می خورد.

اهل بیت(ع) هم در گفتار و هم در رفتارشان همیشه به حیا و عفت و حجاب دعوت می کردند. احادیث آن حضرات راجع به این موضوعات بسیار فراوان و دارای تعابیر بسیار والایی هستند؛ تا آنجا که در این بیانات حیا نیکوترین پوشش دینی و عفت برترین عبادت معرفی شده است. در دسته ای دیگر از گفتارهای آنها، حساسیت های ویژه آنها و مقابله شان با بی عفتی مشهود است.

در رفتار اهل بیت(ع) نیز برخی رفتارهای رفتارهای حضرت زهرا(س) را داریم که نزد مردی نابینا نیز حجاب را رعایت می کردند و نزدیک ترین حالت به زن را حضور در خانه می دانستند و بهترین حالت را برای زنان وقتی می دانستند که نه مردی آنها را ببیند و نه آنها مردی را.

از منظر امام علی(ع) «غیرت زن» كفر است و «غيرت مرد» ايمان است. منظور از غيرت زن، حسادتى است كه نسبت به همسر دیگر شوهرش دارد و مقصود از غيرت مرد ممانعت مرد از ورود شخص ديگرى به حريم ناموس خود می باشد. در واقع غیرت مرد در مسير نهى از منكر و غیرت زن در مسير نهى از معروف قرار دارد؛ البته تعدد زوجات شرايطى دارد و نبايد وسيله اى براى هوسرانى مردان گردد؛ ولى در صورتى كه آن شرايط جمع گردد زن بايد آن را تحمل كرده و به فرمان خدا تن دهد. از سویی، غیرت در مسائل ناموسى هم نباید سبب وسواس و بدبيني شود.

«غيرت» در اصل به معنى دفاع شديد از عرض، ناموس، مال، مملكت و آيين است. اين واژه مخصوصاً در مورد اموری به كار مى رود كه حق اختصاصى شخص يا گروهى است، و ديگران مى خواهند حريم آن را بشكنند. غیرت در حد اعتدال، فضیلتی است که گاه انسان را وادار می کند تا سرحد جان در برابر متجاوز بایستد. متأسفانه در دنياى امروز، با کم رنگ شدن ارزش هاى اخلاقى و گسترس انحرافات، اين واژه کم رنگ شده و گاه ضد ارزش قلمداد مى شود.

آيات 60 تا 62 سوره احزاب، با تهدید منافقان، بیماردلان و شایعه پراکنانی که مزاحم زنان مومن می شدند یا به آنها تهمت می زدند، می فرماید: «اگر دست از كار خود نكشند، به قتل خواهند رسید». و حتی می فرماید: «اين سنت خداوند منحصر به امت اسلام نيست». اين غيرت الهيّه، سرمشقى براى همگان در مسأله غيرت دينى و ناموسى است و نشان مى دهد كه در برابر نااهلان نبايد بى تفاوت بود.

معصومین(ع) «غیرت» را یک فضیلت دانسته و برای آن اهمیت زیادی قائل اند. امام صادق(ع) می فرماید: «خداوند غيور است و هر غيورى را دوست دارد و به خاطر غيرتش تمام كارهاى زشت را تحريم فرموده است». همچنین پیامبر(ص) می فرماید: «ابراهيم مرد غيورى بود و من از او غيورترم. خداوند بينى مؤمنانى را كه غيرت ندارند به خاك بمالد»، آن حضرت همچنین می فرماید: «غيرت از ايمان است». امام علی(ع) می فرماید: «عفت انسان به اندازه غيرت او است» و می فرمایند: «خدا لعنت كند كسى را كه غيرت ندارد» و... .