ابن تیمیه مى گوید: «حدیث أنا مدینة العلم و علیّ بابها ضعیف تر و سست تر است، و لذا در زمره احادیث جعلى شمرده شده است...».
پاسخ این است که دروغ ابن تیمیه با سخن علماء اهل سنت روشن می شود؛ به عنوان نمونه، سیوطى درباره این حدیث مى گوید: «این حدیث به تمام طرقش منتهى به درجه حسن مى شود که قابل احتجاج به آن است. و لذا ضعیف نمى باشد تا چه رسد به این که جعلى باشد».
عده اى از بزرگان اهل سنت در تألیفات خود احادیثى را آورده اند که صحت حدیث «مدینه علم» را تقویت مى کند؛ ازجمله: 1- «أنا دار الحکمة وعلیّ بابها». 2- «أنا دار العلم وعلیّ بابها». 3- «أنا میزان العلم وعلیّ کفّتاه». 4- «أنا میزان الحکمة وعلیّ لسانه». 5- «أنا المدینة وأنت الباب، ولایؤتى المدینة إلاّ من بابها» و... .
ابن تیمیه مى گوید: حدیث «مدینه علم» ضعیف است. این ادعا باطل است زیرا اولا: عده زیادی از صحابه و تابعین این حدیث را نقل کرده اند و طبرى و ابن معين و حاكم و خطيب و سيوطى و... آن را تصحيح كرده اند. ثانیا: ابن تیمیه در کلماتش اعتراف دارد به این که ترمذى حدیث «مدینه علم» را نقل کرده است. ثالثا: از جمله کسانى که حدیث «مدینه علم» را تصحیح نموده است، ابوجعفر محمّد بن جریر طبرى است که ابن تیمیه او را حتّی از امامان معصوم اهل بیت نیز اعلم می داند.
ابن تیمیه مى گوید: «کذب از متن این حدیث معلوم است؛ زیرا پیامبر اگر شهر علم است و براى آن یک دروازه است و تنها یک نفر از او علم را تبلیغ کند، امر اسلام فاسد خواهد شد». در پاسخ می گوئیم: اوّلا: ممکن است که همین اشکال را کفار نسبت به اسلام و سایر ادیان داشته باشند؛ چراکه مبلّغ از ناحیه خداوند یک نفر است. ثانیاً: علما، عمل به خبر واحد موثق را واجب مى دانند. ثالثاً: کسى که مى خواهد از جانب پیامبر(ص) مأمور تبلیغ از ناحیه او باشد، محتاج به نصّ و دلیل است نه قرائن.
ابن تیمیه مى گوید: اگر بگویید: علی(ع) دروازه علم پیامبر(ص) و معصومى است که علم به خبر او حاصل مى شود. مى گوییم: عصمت او به مجرد خبر خودش و به اجماع ثابت نمى شود؛ در پاسخ مى گوییم: اوّلا: از خود حدیث «مدینه علم» استفاده عصمت ایشان شده است. ثانیاً: این حدیث از طرق دیگر غیر از طریق امام على(ع) نیز نقل شده است. ثالثاً: عصمت امام على(ع) را مى توان از آیات و روایات دیگر نیز به اثبات رسانید. رابعاً: مى توان عصمت امام على(ع) را به خبر خودش به اثبات رسانید.
حدیث «مدینه علم» را بسیارى از ائمه حدیث اهل سنت ذکر کرده اند. به عنوان نمونه: 1- حافظ کنجى شافعى این حدیث را در کفایه با چند طریق ذکر کرده و نوشته: این حدیثى حسن و عالى است... صحابه و تابعان و... به برترى على(ع)، کثرت علم او و...قائل هستند. و به تحقیق ابوبکر، عمر، عثمان و دیگر صحابه در احکام با او مشورت مى کردند. 2- ابن حجر عسقلانى، در لسان المیزان گفته است :این حدیث با طرق زیادى در مستدرک حاکم روایت شده. 3- سیوطى این حدیث را در بسیارى از تألیفاتش ذکر کرده و حکم به صحّت آن نموده است.
بیش از سى نفر از علماى اهل سنت به حدیث «مدینه علم» احتجاج کرده و در بحث هاى مختلف به آن استشهاد نموده اند. برخی از آنها مانند: خوارزمى، ابن عربى، ابن طلحه شافعى، محبّ الدین طبرى، ابن صباغ مالکى، زرقانى، عزیزى، عاصمى، سعیدالدین فرغانى، ابن حجر و... در بحث های مختلف به حدیث مدینه العلم استشهاد نموده اند.
حدیث مدینة العلم دلالت دارد بر: 1- اعلمیت امام على(ع) و افضلیت آن حضرت. 2- از آنجا که امام على(ع) دروازه علم پیامبر(ص) است پس آنچه نزد امام على(ع) است هرگز اشتباه نیست و در نتیجه آن حضرت از مقام عصمت برخوردار است. 3- هر کس مى خواهد به علوم پیامبر(ص) برسد، واسطه اش امام على(ع) است. 4 ـ امام على(ع) حافظ علوم رسول خدا(ص) است. 5 ـ بر هر مسلمانى واجب است که به علم امام على(ع) رجوع کند؛ زیرا او باب شهر علم پیامبر(ص) است. و قرآن مى فرماید: «وَأْتُوا الْبُیُوتَ مِنْ أَبْوابِها».
حدیث «لو کان بعدى نبىٌّ لکان عمر بن خطّاب»، قابلیت تعارض با حدیث «مدینه العلم» را ندارد. زیرا اشکالات زیادی به آن وارد است. اولا: عمر بن خطّاب بخش زیادی از زندگی خود را در شرک و بت پرستى گذرانده است و مسلمانان جملگی اتفاق دارند بر این که عمر معصوم نبوده است و لذا او قابلیت پیامبری را نداشته است. ثانیا: از این حدیث، خلاف عقیده اهل سنت یعنی افضلیّت عمر بر ابوبکر استفاده مى شود. ثالثا: حدیث از حیث سند ضعیف است.
مضمون حدیث مدینة العلم در دیگر احادیث آمده، از جمله: 1 ـ حدیث «انا دار الحکمة و علىّ بابها». این حدیث را 59 نفر از علمای اهل سنت مثل: احمد بن حنبل، ترمذى، ابونعیم الاصفهانى، ابن المغازلى، سبط بن الجوزى و...، نقل کرده و از مسلّمات دانسته اند. 2 ـ حدیث «أنا مدینة الحکمة و علىّ بابها». این متن از حدیث را نیز دوازده نفر از علماى اهل سنت مثل: ابونعیم اصفهانى، خطیب بغدادى، مناوى، قندوزى و...روایت کرده و آن را از مسلّمات برشمرده اند.
قالَ رَسُولُ اللّهِ صلّى اللّه عليه و آله :
من عانده (الحسين) ، حرم الله عليه رايحة الجنة.
کسى که با او (حسين ) عناد ورزد، خداوند رايحه بهشت را بر او حرام گرداند.
بحار الانوار 35/405