آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

ابن تیمیه مى گوید: اگر بگویید: علی(ع) دروازه علم پیامبر(ص) و معصومى است که علم به خبر او حاصل مى شود. مى گوییم: عصمت او به مجرد خبر خودش و به اجماع ثابت نمى شود؛ در پاسخ مى گوییم: اوّلا: از خود حدیث «مدینه علم» استفاده عصمت ایشان شده است. ثانیاً: این حدیث از طرق دیگر غیر از طریق امام على(ع) نیز نقل شده است. ثالثاً: عصمت امام على(ع) را مى توان از آیات و روایات دیگر نیز به اثبات رسانید. رابعاً: مى توان عصمت امام على(ع) را به خبر خودش به اثبات رسانید.

ابن تیمیه مى گوید: «اگر بگویید: این یک نفر [که پیامبر(صلى الله علیه وآله) او را به عنوان دروازه علم معرفى کرده] معصومى است که علم به خبر او حاصل مى شود. در جواب مى گوییم: در مرتبه اول باید علم به عصمت او حاصل کنیم، و عصمت او به مجرد خبر خودش ثابت نمى شود؛ زیرا موجب دور است. و به اجماع نیز ثابت نمى شود؛ زیرا اجماعى در مورد عصمت او وجود ندارد. و نزد امامیه هنگامى اجماع حجت است که در میان آن ها امام معصوم باشد. در این صورت بازگشت سخن به اثبات عصمت او به مجرد ادعاى خود اوست. در نتیجه اگر عصمت او به حق است باید از راه دیگرى غیر از خبر او به اثبات رسد، و اگر براى شهر علم راهى به جز على نباشد عصمت او و سایر امور دین به اثبات نخواهد رسید».(1) در پاسخ مى گوییم: اوّلا: از خود حدیث «مدینه علم» استفاده عصمت امام على(علیه السلام) شده است. به این بیان که: مقصود از «مدینه علم» که امام على(علیه السلام) دروازه آن است، علم دین و معارف الهى است. پیامبر(صلى الله علیه وآله) در مرتبه سابق به اصحاب خود گوشزد کرده که خودش شهر علم و امام على(علیه السلام) دروازه آن است و هر کس مى خواهد به معارف الهى به طور عموم برسد باید از راه امام على(علیه السلام) وارد شود. پس باید در مسائل دینى براى رسیدن به سنت واقعى پیامبر(صلى الله علیه وآله) به امام على(علیه السلام) رجوع کرد. و این خود اثبات کننده عصمت امام على(علیه السلام) مى باشد [که توسط پیامبر(صلی الله علیه و آله) ابلاغ شده و به تواتر نقل شده]. ثانیاً: این حدیث از طرق دیگر غیر از طریق امام على(علیه السلام) نیز نقل شده است. ثالثاً: عصمت امام على(علیه السلام) را مى توان از آیاتی همچون آیه تطهیر و روایات دیگری همچون حدیث ثقلین نیز به اثبات رسانید. رابعاً: مى توان عصمت امام على(علیه السلام) را به خبر خودش به اثبات رسانید؛ زیرا این خبر او مجرد از قرینه نبوده بلکه مقرون به معجزات آشکار و متواترى بوده که موجب علم به عصمت او شده است، و لذا به این جهت دور نخواهد بود. خامساً: گرچه نزد امامیه، اجماع به اعتبار دخول معصوم حجت است، ولى یکى از افراد مجمعین شخص رسول خدا(صلى الله علیه وآله) در مورد عصمت حضرت على(علیه السلام) هست و در عصمت رسول اکرم(صلى الله علیه وآله) هیچ کس شک ندارد [لذا بدون دور و بر اساس اجماع عصمت ثابت می شود]. و نیز در میان مجمعین امام حسن و امام حسین(علیهما السلام) نیز هستند، که عصمت این دو به دلایل قطعى دیگرى غیر از اجماع به اثبات رسیده است.(2)