در جنگ صفين امام علی(ع) به اصحابشان درباره امام حسن و امام حسين(عليهما السلام) با تاکید زیاد سفارش فرموده و مى گويد: «اين جوان [امام حسن(ع)] را از طرف من بگيريد و نگاه داريد [تا به ميدان جنگ پا نگذارد] مبادا [مرگ او] مرا درهم بكوبد، زيرا من از مرگ اين دو بسيار دريغ دارم، مبادا نسل رسول خدا(ص) با مرگ آنها قطع شود». امام(ع) با اینکار می خواستند آنها را حفظ نمایند تا هر چه بيشتر، نسل پيامبر(ص) فزونى يابد، زيرا با وجود دشمنان بسيار، اين نسل با بركت از جوانب مختلف در خطر بوده است.

از منظر تاریخ نگاران کوچکترین تردیدی وجود ندارد که معاویه با ترتیب دادن توطئه ای، امام حسن(ع) را به دست همسرش جعده، دختر اشعث بن قیس به شهادت رساند. همچنین «ام بکر» دختر «مسور» گوید: «بارها به امام سم خورانده شد. هر بار از آن رهایی می یافت تا آن که مرتبه آخر، سم به قدری شدید بود که پاره های جگر امام از گلویشان خارج می شد». پس از شهادت امام، طبق وصیت آن حضرت خواستند او را در کنار قبر رسول خدا(ص) دفن کنند؛ اما «عایشه» با استناد به این که «بَیْتِی لَا آذَنُ فِیهِ»، مانع از این کار شد.

مورخین می گویند: معاويه بارها ایشان را مسموم كرد؛ زيرا او و برادرش حسين(ع)، شام را عليه او مى شوراندند و در مرتبه سوم که امام را مسموم کرد، ایشان وفات كرد. و چون مرگش نزديك شد حسين(ع) گفت: «اى برادر چه كسى به تو سمّ داد؟ تا او را قبل از دفن تو بکشم»، اما ایشان از نام بردن قاتل خوددارى كرد. گفته شده: همسرش جعده به او سمّ داد.

چون امام حسن(ع) مريض شد مروان بن حَكَم به معاويه در اين باره نامه نوشت، و معاويه به او نوشت: خبر حسن را براى من بفرست، و چون مروان خبر وفات او به معاويه داد، صداى تكبيرى از كاخ خضراء بلند شد كه اهل شام به خاطر آن تكبير گفتند.

در منابع تاریخى اهل سنّت آمده که معاویه براى پایه گذارى خلافت یزید، مانعى مقاومتر از حسن بن على(ع) و سعد بن ابی وقاص در پیش پاى خود ندید، لذا دسیسه سم دادن آن‏ها را به اجرا درآورد که منجر به وفات هر دو شد. براى مسموم کردن حسن بن على(ع) پیامى به دختر اشعث همسر امام حسن(ع) فرستاد که به پاداش مسموم کردن آن حضرت تو را به ازدواج یزید در خواهم آورد.

امام حسن(ع) در رواياتي از ولادت حضرت مهدی(عج) خبر داده است؛ از جمله در حديثي می فرمایند: «امامان بعد از رسول خدا(ص) دوازده نفرند، [که نه نفر از آنان] از صلب برادرم حسين است و از جمله آنان مهدى اين امت است».

 ابن کثير از جابر و او  از رسول الله(ص) نقل کرده: «هر کس دوست دارد تا به آقاى جوانان بهشت نظر کند، بايد به حسن بن على(ع) نظر نمايد». براء بن عازب، متقى هندى و مسلم درصحيحش  از پیامبر(ص) نقل کرده اند: «بار خدايا! همانا اين فرزند من است و او را دوست دارم، پس تو نيز او را دوست بدار و نيز هر کس که او را دوست مى دارد دوست بدار»، و در حديث ديگري آمده: «اگر قرار بود عقل در شخصى مجسّم گردد آن شخص حسن بود» و...

علماى اهل سنت در کتابهاى خود با عبارات مختلفى به شهادت امام حسن(ع) اشاره نموده اند؛ از جمله: حاکم نیشابورى نقل کرده: «حسن بن على چندین بار سم داده شد، ولى با آن ها مقابله کرد و از آن ها رهایى یافت تا آن که در مرتبه آخر که به توسط آن از دنیا رحلت نمود سمّى بود که به جگرش اصابت نمود». هم چنین ابن عساکر از ابى حازم نقل کرده: «هنگام رحلت حسن(ع)، حضرت به برادرش حسین(ع) فرمود: «مرا کنار قبر پیامبر(ص) دفن کنید و مواظب باشید که به خاطر من خونى ریخته نشود، و لذا مرا کنار مقابر مسلمانان دفن کنید».

ابن عساکر به سندش از جابر بن عبدالله نقل کرده: ما شاهد بوديم که مروان از دفن پيکر حسن(ع) کنار قبر جدش جلوگيرى کرد. مروان تا زنده بود دشمن بنى هاشم به حساب مى آمد، همچنين در تاريخ آمده که عايشه نيز از اين کار ممانعت کرد. داوود بن سنان از ثعلبه نقل کرده که گفت: ما در روز وفات حسن بن على(ع) حضور داشتيم و او را در بقيع دفن کرديم، همانا بقيع را ديدم که از کثرت جمعيت جاى سوزن انداختن نداشت.

حدیث سرور جوانان بهشت، در منابع مختلف اهل سنت نقل شده که پیامبر(ص) فرمود: «حسن و حسین دو آقاى اهل بهشتند و پدرشان از آن دو بهتر است». هم چنین متقى هندى از امام على(ع) نقل کرده که پیامبر(ص) خطاب به فاطمه(ع) فرمود: «آیا راضى نمى شوى که تو سرآمد زنان اهل بهشت باشى و دو فرزندت سرآمد جوانان اهل بهشت باشند». ابن عساکر نیز از پیامبر(ص) روایت کرده که: «حسن و حسین دو آقاى جوانان اهل بهشتند، هر کس آن دو را دوست بدارد به طورحتم مرادوست داشته و هرکس آن دورا دشمن بدارد به طورحتم مرادشمن داشته است».