قضاوت هاي امام علي(ع)

نمونه هايي از قضاوت هاي امام علي(عليه السلام) را بيان نماييد؟

مورخین در باب قضاوت هاي امام علی(ع) نوشته اند: جوانى به امام عرض كرد: پدرم مرد ثروتمندی بود، که با دوستانش به سفر رفت، اكنون همراهانش مى گويند: پدرت مرده و از اموالش نیز اطلاعى نداریم. من به آنان مشكوكم. حضرت متهمين را به مسجد فرا خواند، و چشمانشان را بست. امام از نفر اول سوالاتي را پرسيد، حضرت تكبير گفت و مردم نيز تكبير گفتند. متهمان با شنيدن تكبير، تصور كردند دوست شان اعتراف كرده است. حضرت به متهم دوم فرمود: «آنچه رفيقت بايد بگويد گفت، تو حقيقت را بگو»، و اين سخن امام باعث كشف حقيقت شد.

عمومیت قضاوتهای معصومین(ع)

آیا قضاوتهایی که معصومین(عليهم السلام) داشتند اختصاصی ایشان است یا تمامی قضات می توانند به این شکل قضاوت کنند؟

قضاوتهاى معصومین(ع) اختصاص به آنها ندارد، و قضات غير معصوم نيز مى توانند مانند آن را انجام دهند و با استفاده از راههايى، شبيه آن چه در قضاوتهاى آن حضرات آمده، حقيقت را روشن نموده و حكم صادر كنند. در بعضى روايات اين مسأله مورد تأكيد قرار گرفته است، مثل اين كه قاضى موظّف شده، در صورت شك و احتمال تبانى، شهود را از يكديگر جدا كند، و از هر كدام جداگانه بازجويى نمايد، تا حقيقت روشن گردد.

تقسیم 17 شتر بین 3 نفر

این قضاوت حضرت علی (علیه السلام) چگونه قابل حل است؟ در بین قضاوت هاى امیرمؤمنان على(علیه السلام) نقل شده که روزى سه نفر بر سر 17 شتر گفتگو داشتند و مى خواستند آنها را طورى تقسیم کنند که یک نفر نصف آنها را ببرد و دیگرى یک سوم و سوّمى یک نهم و بر سر تقسیم عدد 17 به این کسرها در مانده بودند و کار به مشاجره کشیده بود. على(علیه السلام) براى پایان دادن به مشاجره آنها یک شتر از خود به آن هفده شتر اضافه کردند، آن گاه نصف آن عدد را به نفر اول (9 شتر) و ثلث آن را به نفر دوّم (6 شتر) و تسع آن را به نفر سوّم (2 شتر) دادند و یک شتر که متعلّق به خود حضرت بود باقى ماند; یعنى، در حقیقت به هریک از آن سه نفر چیزى اضافه بر سهمى که مى خواستند دادند، زیرا آنها سهم خود را از 17 شتر مطالبه مى کردند و حضرت همان سهم را از 18 شتر به آنها داد، لذا با کمال خشنودى و رضایت از محکمه قضاوت بیرون رفتند و شتر اضافى هم به جاى خود باقى ماند! اکنون اشکال در این است که بفرمایید: این اضافه ها از کجا آمد و مال کى بود که امام به آن سه نفر داد؟

از نظر قوانین اسلام این اضافه مال هم در واقع مال آنها بود، ولى آنها توجّه نداشتند؛ یعنی این سه نفر تمام 17 شتر را مال خود مى دانستند و شریک چهارمى براى خود قائل نبودند و مى خواستند مجموع آن را به نسبت 2/1 و 3/1 و 9/1 تقسیم کنند ولى به این نکته توجّه نداشتند که این سهام از مجموع مال کمتر است؛ لذا على(ع) با این ابتکار، مشکل را حل نمودند و باقیمانده مال را نیز از این راه - به همان نسبت سهام - در میان آنها تقسیم نمودند و شتر خودشان را هم در آخر برداشتند.

امنیّت اهل جزیه در حکومت امام علی(ع)

امام علی(علیه السلام) چرا اصحابش را ـ پس از حمله سپاه شام به شهر انبار ـ توبیخ می کند؟

امام در خطبه27 نهج البلاغه، پس از اشاره به ماجراى دردناک حمله سپاه شام به شهر انبار و این که آن ها زینت های زن مسلمان و زن غیر مسلمانى که در پناه اسلام، جان و مالش محفوظ بوده را غارت کرده اند؛ می فرماید: «اگر کسی از اندوه این واقعه بمیرد، سزاوار است». جالب این که ایشان تجاوز به حریم زنان مسلمان و غیر مسلمان و هتک احترام آنها را در یک ردیف شمرده است و این نشان مى دهد که اسلام، تا چه اندازه خود را متعهد به دفاع از اقلیت هایى که در پناه اسلام زندگى مى کنند مى داند.

نقش امام علی(ع) در جنگ خندق

حضرت علی(علیه السلام) در جنگ خندق چه شجاعت هائی از خود نشان دادند؟

در این جنگ «عمرو بن عبدود» که دلاورترین مرد رزمنده عرب به شمار مى رفت. بعد از گذشتن ازخندق، شروع کرد به مبارز طلبیدن. على (ع) که به میدان جنگ رهسپار شد، پیامبر اسلام (ص) فرمود: تمام اسلام در برابر تمام کفر قرار گرفته است. چون در آن روز اسلام بحرانى ترین لحظات خود را مى پیمود و على(ع) با فداکارى بى نظیر خود اسلام را نجات داد و تداوم آن را تضمین نمود. به همین دلیل پیامبر اکرم(ص) فرمودند: پیکار على بن ابیطالب در جریان جنگ خندق با عمرو بن عبدود، از اعمال امت من تا روز قیامت افضل است.

اعتراف عمربن خطّاب به برتری علی(ع) در قضاوت

آیا عمر بن خطاب به برتری علی(ع) در امر قضاوت اعتراف کرده است؟

پيامبر(ص) بارها درباره دانايي و مهارت امام علي(ع) در قضاوت  فرمود: «ماهرترين فرد امت من در قضاوت، على بن ابى طالب(ع) است»؛ در راستاي اين حديث، بخارى در صحيح خود از عمر نقل کرده: در بين ما بهترين قاضي علي(ع) است؛ نیز در کتاب تاريخ اسلام به نقل از ابن عبّاس آمده عمر بن خطاب گفت: علي(ع) در قضاوت داناترين همه ماست.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

رسول الله (ص)

طوبي لمن ظمأ أو جاء لله

خوشا کسي که در راه خدا گرسنگي يا تشنگي کشد

ميزان الحکمة 6 / 399