«قرب الهى» آثار فراوانى دارد كه تسلط بر خویشتن، قدرت تشخیص حق و باطل، تمرکز فکر و حضور قلب، خلع نفس و توانایی تصرف در جهان از آن جمله اند.

روح تعالیم پیامبر(ص) دعوت به توحید، و مبارزه با شرک بود. در واقع حضرت با هیچ قوم و قبیله ای، خصوصاً صاحبان ادیان الهی، خصومت شخصی نداشت، و آنان را مجبور به پذیرش اسلام نکرد، در واقع آنان می توانستند با پذیرش شرایط «ذمّه»، از دین خود پیروی کنند. در واقع آنان با قبول پرداخت «جزیه»، نباید بر علیه امنیت، آبرو و اموال مسلمانان توطئه کرده و با مشرکان همکاری کنند. همچنین نباید تظاهر به منکرات؛ مانند شرب خمر کرده و ... در مقابل حکومت اسلامی نیز در برابر ستیزه جویی دیگران، امنیت آنان را تامین می کرد.

در زمان بنى امیّه خصوصاً یزید، منکرات شرق و غرب جهان اسلام را فرا گرفته و معروف ها به فراموشى سپرده شده بود. حتّى مدینه مرکز حکومت پیامبر(ص) آلوده به انواع محرّمات بود. صلحا و عبّاد از صحنه حکومت کنار گذاشته شده و ظالمان و فاسدان و تبعیدیان و مطرودان زمان پیامبر(ص) زمام امور را به دست گرفته بودند. در چنین شرایطى امام حسین(ع) با تمام وجود رسالت امر به معروف و نهى از منکر را ادا نمود که اگر قیام امام نبود معلوم نبود بنی امیه چه بر سر اسلام مى آوردند.

در آيات قرآن، رابطه نزديكى ميان «عبادت» و «پرهيز از گناه» و «پرورش فضائل اخلاقى» ديده مى شود. از جمله: در آيه 21 سوره بقره مى فرمايد: «اى مردم! پروردگارتان را كه شما و پيشينيان شما را آفريده پرستش كنيد تا پرهيز كار شويد!». در آيه 153 بقره، به تأثير نماز و روزه در تقويت روح انسان اشاره كرده، مى فرمايد: «اى كسانى كه ايمان آورده ايد! از صبر [روزه] و نماز كمك بگيريد! [زيرا] خداوند با صابران است!».

ذكر خدا به انسان در برابر وسوسه هاى نفس و شيطان مصونيّت مى بخشد. خداوند در آيه 28 سوره رعد مى فرمايد: (آنها [هدايت يافتگان] كسانى هستند كه ايمان آورده اند و دلهايشان به ذكر خدا مطمئن و آرام است)؛ «اَلَّذينَ آمَنُوا وَ تَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُمْ بِذِكْرِ اللّهِ». در آیه 45 سوره عنکبوت، بعد از بيان اين نكته كه نماز انسان را از زشتيها و منكرات باز مى دارد، «اِنَّ الصَّلَوةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ» مى فرمايد: ( ذكر خدا از نماز هم بالاتر است!)؛ «وَ لَذِكْرُ اللّهِ اَكْبَرُ».

دلایل متعدد و متنوعی موجب مخالفت مستمر علماى دين با صوفيه در طول تاریخ بوده است. مانند: 1- مسئله جدايى و تفرقه بین مسلمانان به خاطر رفتن گروهی به خانقاه به جای مسجد؛ 2- شکستن حدّ و مرز مفاهيم و معانى دينى و تقدس زدایی از آنها؛ 3- ترویج و تشییع منکرات و منهیات در اشعار و غزليات خود و تحریک افراد ساده و عامى به لاابالي گرى و فسق و گمراهى؛ 4- مقابله و مخالفت سردمداران صوفیه با علم و دانش و سد راه دانستن آن در طی طریق الی الله و ...

خداوند در قران می فرماید: «نماز را بر پا دار زیرا نماز انسان را از زشتى ها و منکرات باز مى دارد». در واقع طبیعت نماز، انسان را به یاد نیرومند ترین عامل بازدارنده که همان«مبدأ و معاد» است مى اندازد. از انسان در مقدمه نماز، خود را از آلودگی ها پاک کرده و حرام و غصب را از خود دور مى سازد و به بارگاه دوست مى رود، همه این امور تأثیر بازدارنده در برابر خط فحشاء و منکرات دارد. اما هر نماز، به همان اندازه که از روح عبادت برخوردار است، نهى از فحشاء و منکر مى کند.

اوصاف منافقان در آيه 67 سوره توبه، چنين آمده: مردم را به منکرات تشويق و از نيکى ها باز مى دارند، بخيل اند و به محرومان کمک نمي کنند، براي اغراض شوم اموال فراوانى خرج کرده، اما براى خدا چنين کارى نمى کنند، آنها خدا را فراموش کرده اند، خدا نيز آنها را از توفيقات و مواهب خود فراموش نموده، منافقان فاسقند و بيرون از دائره اطاعت فرمان خدا هستند.

معاویه براى پیشبرد اهداف نا مشروع خود و برای آن که صداى مخالفان را در گلو خفه سازد در حکومت خود از افرادی منحرف و فاسد استفاده کرد که علناً تظاهر به فسق و فجور مى کردند، تا  با عادی سازی منکرات در جامعه و دور کردن مردم از تعالیم حیات بخش اسلام، به اهداف خویش نزدیک تر گردد. این زمامداران، تمام ذکاوت خویش را جهت آباد کردن دنیاى نامشروع خود به کار گرفته و به طمع ریاست بخشی از سرزمین اسلامی، دینشان را فروخته بودند.

 امر به معروف و نهى از منکر سه مرحله دارد، که توجّه به آن لازم است: 1- مرحله قلبى: یعنى در دل عاشق معروف و دشمن منکر باشد؛ 2- مرحله زبانى: علاوه بر عشقِ درونى نسبت به معروف و بیزارى قلبى از منکرات، آن را بر زبان جارى سازد و در برخورد با منکرات و ترک معروف ها با زبان خویش و به صورت مؤدّبانه و دوستانه تذکّر دهد؛ 3- برخورد عملى و فیزیکى: که این مرحله از امر به معروف و نهى از منکر، کار حکومت است.