از نظر شیعه عدم جواز تقليد ابتدايى از ميّت مسلّم است و جمعى بر آن ادّعاى اجماع كرده‏ اند؛ ولى در مورد بقاى بر مجتهد ميّت در آن اعمالى كه از وى تقليد كرده است، بین علماء اختلاف است.
با توجه به اینکه غالباً علماى زنده از علماى پيشين از نظر معلومات پيشرفته ترند و تقليد از عالم حىّ سبب بالندگى مذهب و رمز حيات آن است، تقليد ابتدايى از ميّت جایز نیست.
ضمن اینکه پاسخ گویی و اجتهاد در مسائل مستحدثه (جدید) تقلید از مجتهد زنده را ضروری می نماید.

«خوف» به معنى اعم را پنج قسم دانسته اند: 1ـ «خوف» كه عصيان كنندگان و گنهكاران به خاطر ارتكاب گناه دارند. 2ـ «خشيت» كه براى عالمان است به جهت اين كه خود را در محضر خدا مقصّر مى دانند. 3ـ «وجل» براى فروتنان و متواضعان است به جهت ترك خدمت. 4ـ «رهبه» براى عبادت كنندگان است، چون خود را مقصّر درگاه باري تعالى مى دانند. 5ـ «هيبت» براى عارفان است، زيرا شاهد دادگاه و عدل الهى، خداوند است.

خداوند در قرآن می فرماید: «کسانى که تورات بر آنها نازل شد، مکلف به آن گشتند ولى حق آن را اداء ننمودند و به آیاتش عمل نکردند، همانند درازگوشى هستند که کتاب هایى بر پشت خود حمل مى کند». بر اساس روایات یهودیان مى گفتند: اگر محمد(ص) به رسالت مبعوث شده، رسالتش شامل حال ما نیست، لذا خداى متعال به آنها گوشزد مى کند: اگر کتاب آسمانى خود را دقیقاً خوانده و عمل مى کردید، این سخن را نمى گفتید؛ چرا که بشارت ظهور پیامبر(ص) در آن آمده است.

امام علی(ع) در توصیف حاکم و عالم هواپرست می فرماید: «او کسى است که خداوند وى را به حال خود واگذارده است!». در واقع این فرد از راه راست منحرف گردیده.... لذا از دعوت به گمراهی خوشحال می شود و هم خودش از طریق هدایت پیشینیان (پیامبران و اوصیاء) گمراه شده و هم گمراه کننده کسانى است که در زندگى او یا پس از مرگش به او اقتدا مى کنند؛ او بار گناهان کسانى را که گمراه ساخته به دوش مى کشد و همواره در گرو گناهان خویش است.

دین اسلام با دعوت به علم و قلم آغاز شد. در سوره «رعد» به نور بودن علم اشاره و در سوره «روم» درك اسرار هستى را ويژه عالمان می داند. در سوره «بقره» علم را به عنوان امتياز انسان بر ساير موجودات دانسته و به همین خاطر سزاوار سجده فرشتگان می داند. همچنین طبق آیات سوره «مجادله» درجات قُرب به خدا متناسب با درجات معرفت است و در سوره «طه» اشاره به علم طلبی انبیاء دارد. به هر حال آيات بسیاری وجود دارد که دليل روشنى بر مسأله لزوم معرفت و تلاش مستمر در مسير فراگيرى علم است.

دلایل متعدد و متنوعی موجب مخالفت مستمر علماى دين با صوفيه در طول تاریخ بوده است. مانند: 1- مسئله جدايى و تفرقه بین مسلمانان به خاطر رفتن گروهی به خانقاه به جای مسجد؛ 2- شکستن حدّ و مرز مفاهيم و معانى دينى و تقدس زدایی از آنها؛ 3- ترویج و تشییع منکرات و منهیات در اشعار و غزليات خود و تحریک افراد ساده و عامى به لاابالي گرى و فسق و گمراهى؛ 4- مقابله و مخالفت سردمداران صوفیه با علم و دانش و سد راه دانستن آن در طی طریق الی الله و ...