پس از مرگ، ارواح بدكاران گرفتار مجازاتهاى سختى هستند كه در قرآن به بعضى از آن اشاره شده است؛ مانند: «عذاب آنها آتشی است كه هر صبح و شام با آن مجازات مى شوند و روزى كه قيامت برپا شود [گفته می شود:] آل فرعون را در سخت ترين عذابها وارد كنيد». اما نيكوكاران در بهشت برزخى جاى مى گيرند و از نعمات شادی بخش خداوند بهره منداند، حتی از بعضى روايات استفاده مى شود كه ارواح نيكان با يكديگر ديدار می کنند و حلقه هاى انس تشكيل مى دهند.

 این آیات درباره على(ع) و جمعى از مؤمنان مانندعمار، صهيب، خباب، بلال، و ساير فقراى مؤمنين نازل شد که مورد استهزای کفار مکه  قرار گرفتند.

خداوند در بیان علت گرفتاری های کافران می رماید: «این عذاب ها به خاطر آن است که به ناحق در زمین شادى مى کردید و از روى غرور و مستى شهوات به خوشحالى مى پرداختید!». در واقع  لذّت مخالفت با پیامبران و کشتن مؤمنان و در فشار گذاردن محرومان، و ارتکاب گناهان و قانون شکنى ها، همان  شادى هاى توأم با غرور و غفلت، به همراه شهوت است که انسان را به سرعت از خدا دور مى کند و از درک حقایق باز مى دارد. آنان در روز قیامت باید کفاره آن همه شادى بى جا را در لابلاى شعله هاى آتش بدهند..

آيه 30 سوره شورى عموما مصائبی که دامنگير انسان می شود را مجازات اعمال و هشدار الهى مي شمارد. چرا که انسان در دنيا نيز گوشه اي از کيفر اعمالش را مي بيند. البته مصائب انبياء و معصومين استثنا است و جنبه ترفيع مقام دارد؛ کما اينکه مصائب براي مومنين نيز جنبه آزمون دارد. بلاهاي دست جمعى محصول گناهان جمعى است که اقوام با تغيير در خويشتن مي توانند مانع آن شوند. لذا هر کس در مقابل گناهى به مصيبتى در جسم، جان، اموال و متعلقاتش، گرفتار مي گردد.

خداوند در قرآن می فرماید: «بگو اى پیامبر: به فضل پروردگار و به رحمت بى پایان او و این کتاب بزرگ آسمانى که جامع همه نعمت ها است باید خشنود شوند». مفسران در معنی «فضل» و «رحمت» قائل به تفاوت هایی هستند؛ برخی فضل را نعمت ظاهرى و رحمت را نعمت باطني می دانند. از سویی فضل آغاز نعمت است، مانند؛ «نبوت» ولی رحمت دوام نعمت است، مانند؛ «ولايت ائمه(ع)». فضل نعمت عام پروردگار است و رحمت مختص به مومنين است. البته ملاحضه می کنید که غالب اين معانى با هم تضادى ندارند.

مقایسه وضعیت مالی متفاوت مسلمین با غیر مسلمین، این سؤال را براى بعضى طرح کرده بود که چرا افراد بى ایمان این چنین در ناز و نعمتند، اما مومنین در رنج و عذاب و فقر و پریشانى زندگى مى کنند؟ لذا آیات فوق نازل شد و به این سؤال پاسخ گفت.

درست است که خداوند در بسیارى از آیات، وعده بهشت دائم به مومنین داده و هرگز نیز از آن تخلّف نخواهد فرمود. ولى ممکن است افرادى تصوّر کنند که با این وعده قطعى دیگر زمام کار از دست خدا بیرون مى رود و او حتّى توانایى نخواهد داشت که آنان را از بهشت خارج سازد؛ لذا خداوند با این آیه تأکید مى کند که وجود این وعده، از قدرت او چیزى کم نمى کند و باز اختیار تمام موجودات به دست قدرت اوست و قدرت او نسبت به تمام اشیاء محفوظ و ثابت است.

مؤمنان راستین، افرادی متواضع  و مجذوب پروردگارند که تسبیح و حمد او را می گویند  و با او در دل شب به مناجات می پردازند، امیدشان باعث عصیان، و ترس از پرودگار موجب یأسشان نیست. آنها بندگان خدا را در نعمتهایی که دارند شریک می کنند.