آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

مقایسه وضعیت مالی متفاوت مسلمین با غیر مسلمین، این سؤال را براى بعضى طرح کرده بود که چرا افراد بى ایمان این چنین در ناز و نعمتند، اما مومنین در رنج و عذاب و فقر و پریشانى زندگى مى کنند؟ لذا آیات فوق نازل شد و به این سؤال پاسخ گفت.

در آیات (196 ـ 198) سوره «آل عمران» می خوانیم: «لا یَغُرَّنَّکَ تَقَلُّبُ الَّذینَ کَفَرُوا فِی الْبِلادِ * مَتاعٌ قَلیلٌ ثُمَّ مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمِهادُ * لکِنِ الَّذینَ اتَّقَوْا رَبَّهُمْ لَهُمْ جَنّاتٌ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الاَْنْهارُ خالِدینَ فیها نُزُلاً مِنْ عِنْدِ اللّهِ وَ ما عِنْدَ اللّهِ خَیْرٌ لِلاَْبْرارِ»؛ (رفت و آمد [پیروزمندانه] کافران در شهرها، تو را نفریبد! * این متاع ناچیزى است؛ و سپس جایگاهشان دوزخ است، و چه بد جایگاهى است! * ولى کسانى که [ایمان دارند، و] از پروردگارشان مى پرهیزند، براى آنها باغ هائى از بهشت است، که از زیر درختانش نهرها جارى است؛ همیشه در آن خواهند بود. این، [نخستین] پذیرائى است که از سوى خداوند به آنها مى رسد؛ و آنچه در نزد خداست، براى نیکان بهتر است).
شأن نزول:
بسیارى از مشرکان «مکّه» تجارت پیشه بودند، و از این راه ثروت قابل ملاحظه اى به دست آورده، در ناز و نعمت به سر مى بردند.
و نیز یهودیان «مدینه» در تجارت مهارت داشتند، و از سفرهاى تجارى خود غالباً با دست پر باز مى گشتند، در حالى که مسلمانان در آن زمان به خاطر شرائط خاص زندگى و از جمله مسأله مهاجرت از «مکّه» به «مدینه» و محاصره اقتصادى از ناحیه دشمنان نیرومند، از نظر وضع مادى بسیار در زحمت بودند، و به عسرت زندگى مى کردند.
مقایسه این دو حالت این سؤال را براى بعضى طرح کرده بود که: چرا افراد بى ایمان این چنین در ناز و نعمتند، اما افراد با ایمان در رنج و عذاب، و فقر و پریشانى زندگى مى کنند؟ آیات فوق نازل شد و به این سؤال پاسخ گفت.(1)، (2)