بیشتر تفاوت ها در بین موجودات لازمه نظام آفرينش و تابع قوانين «علّى و معلولىِ» حاكم بر آن و بر اساس حکمت الهی است. اگر قرار باشد اینگونه تفاوت های طبیعی در انسان ها وجود نداشته باشد و همه انسانها یک شکل و با ویژگی های یکسان خلق شوند، هرگز حیات و زندگی اجتماعی که کمال انسان محسوب می شود ادامه پیدا نمی کرد و مشکلات عدیده بیشتری را در پی داشت. البته آنچه سبب فضیلت و برتری برخی از افراد شده مسئولیّت ایشان را سنگین تر خواهد کرد.
درست است كه خداوند استعدادها را براى فعاليت هاى مختلف به طور متفاوت آفريده و درست است كه عواملى بيرون از اراده انسان در مسير زندگى او مؤثر است، ولى با اين حال يكى از عوامل بنيادى را نيز «تلاش و كوشش» انسان قرار داده است. بر این اساس تفاوت برخی از بندگان خدا در منزلت ها و اجرهای مختلف معلول «اعمال» آنها است و ارتباط مستقیمی با مراتب علم و عمل آنها و انجام تکالیف الهی دارد. در واقع توجهات و تفضلات الهی ریشه در عقیده و دانش و عمل و سعی خود انسان دارد و طبیعی است که برتری هایی که سعی و تلاش و عمل نیک خود انسان هم در آن دخیل است، از باب جزا و عدل نزد خدا ارزش داشته باشند.
 

امام علی(ع) با اشاره به افرادی که از مواهب مادی سوء استفاده می کنند، می فرماید: «كسى كه به نوايى رسد طغيان کرده و برترى مى جويد»، بر اساس این سخن، گروهی با رسیدن به ثروت و مقام، مى كوشند خود را برتر از ديگران نشان داده و آنان را زير سلطه خود قرار دهند؛ اما افراد با ایمان و با ظرفیت، با داشتن مالکیت تمام عالم نيز تغييرى در زندگى آنان ایجاد نمي شود، همانند خود امام(ع) كه روزی خانه نشین بود و روز دیگر امیر جامعه اسلامی بود و مقام را امانتى از سوى خدا براى خدمت به خلق می دانست.

امام علی(ع) می فرماید: دیگران خود را در حالی به خلافت مزین کردند که موقعیّت من در این مساله مهم و سخت، همچون محور سنگ آسیاست؛ چرا که سیلهاى خروشان و چشمه هاى علم و فضیلت از دامنه کوهسار وجودم پیوسته جارى است و مرغ دورپرواز اندیشه به قلّه وجود من نمى رسد. آری وجود امام آگاه و بیدار و نیرومند و معصوم براى هر امّت، مایه آرامش و انواع برکات است.

در آیات و روایات متعدد اسلامی به ثمرات و ویژگی های بسیار والای علم و علم آموزی اشاره شده است؛ مثلا گفته شده که علم هدف آفرینش جهان، یکی از اهداف بعثت انبیاء، وجه ممیزه بشر، یکی از لوازم مدیریت و رهبری، سرچشمه ایمان و تقوا و خداترسی و قدرت و ... است. به همین خاطر می بینیم که پیشوایان دینی ما هیچ محدودیت جنسیتی، زمانی و مکانی را به عنوان بهانه ای برای ترک تحصیل دانش نمی پذیرفتند؛ مثلا از حضرت علی(ع) روایت شده که فرموده دانش را حتی از مشرکین نیز فرا بگیرید.
 

روایات فراوانی بر برتری علمی امام علی(ع) نسبت به سایر صحابه دلالت دارد؛ از جمله: «من شهر علم هستم و علی دروازه آن است». پیامبر(ص) یکی از منابع علم امام علی(ع) بودند و فرستادن مقداد برای پرسش یک حکم شرعی از ایشان درحالی که هنوز آن حکم بیان نشده است، دلیل بر شوق امام علی(ع) به دانستن و حفظ قداست و جایگاه پیامبر(ص) است. امام علی(ع) بخاطر شاگردی تمام وقت در محضر پیامبر(ص) و عنایت استاد به ایشان، در زمان رحلت پیامبر(ص) به همه معارف و احکام دینی آگاهی داشت و شایسته ترین فرد برای جانشینی پیامبر بود.

نام اصلى این کتاب، «مفاتیح الغیب» است که با نام «تفسیر کبیر» و «تفسیر رازى» شناخته شده است و یکى از مهم ترین منابع اهل سنت در تفسیرقرآن به شمار مى رود. این کتاب توسط «فخر الدین محمد بن عمر رازى» در اواخر قرن ششم به نگارش در آمده است. فخر الدین رازى که به فخر رازى معروف است، مفسر و متکلمى زبردست مى باشد که در فقه، تابع فقه شافعى بوده و از ابوحنیفه نیز تاثیر پذیرفته است. جایگاه این تفسیر در میان اهل سنت به قدرى بلند و والا تلقّى شده است که بسیارى از مفسّران متاخر اهل سنت مثل «آلوسى»، «ابوحیان اندلسى»، «نیشابورى»، و «طنطاوى» از شیوه تفسیرى او پیروى کرده و در بسیارى از مباحث به مطالب فخر رازى استناد کرده و مطالب وى را نقل نموده اند. تفسیر رازى بر اساس مباحث کلامى و اعتقادى ترتیب یافته و آراء و اندیشه هاى بیشتر فرقه هاى اسلامى در آن نقل شده و مورد نقد و بررسى قرار گرفته است؛ لذا این تفسیر بسیارى از نظرات فرقه ها را به دست مى دهد. بر این اساس، و با توجه به اینکه بسیارى از نظرات و عقاید علماى شیعه را نقل و ردّ کرده و در برخى از موارد نیز آنها را پذیرفته است، این تفسیر مورد توجه مفسران و دانشمندان شیعه نیز قرار گرفته است.

هر کس سوره قمر را یک روز در میان بخواند، روز قیامت در حالى برانگیخته مى شود که صورتش همچون ماه در شب بدر است، و هر کس آن را هر شب بخواند، در قیامت نور و روشنائى صورتش بر سایر خلایق برترى دارد.

به خاطر قرین قرآن بودن اهل بیت(ع)، نازل شدن آیاتی از قرآن درباره آنها، به خاطر فداکاری هایشان و معارف بی نظیر و گرانبهایی که از آنها نقل شده، هیچکس از مسلمانان با آنها قابل مقایسه نیست. زیرا نعمت وجود و حضور اهل بیت در همه امت جاری است. آنها ستون اصلی بنای اسلام هستند و وصیت و وراثت خلافت نزد آنهاست و از هر کس دیگر برای ولایت و حکومت سزاوارترند.