رسالت مردان الهی در «اعراف»

رسالت مردان الهی در «اعراف» چيست؟

رسالت مردان الهى «اعراف» در حقيقت يك نوع شفاعت براى كسانى است كه اعمال نيك و بد را به هم آميخته و پيوسته در حال نگرانى هستند. اين افراد هنگامى كه از نقطه اعراف به بهشتيان مى نگرند آرزو مى كنند در كنار آنها باشند و وقتى كه به دوزخيان نگاه مي كنند مضطرب شده، آرزو مى كنند هرگز در كنار آنها قرار نگيرند.

تفاوت «شفاعت» قرآني با شفاعت دنیوی

آیا «شفاعت» مورد بحث قرآن همان شفاعت معمول در برابر جبّاران و حكّام ستمگر است؟

«شفاعت» قرآني با شفاعت معمول در برابر حكّام ستمگر تفاوت دارد؛ چون صاحبان نفوذ سعى مى كنند گنهكارانى كه با آنها رابطه دارند برخلاف ضوابط از مجازات برهانند؛ اما در شفاعت قرآني، اولياء الله به اجازه و اذن خداوند، كسانى را كه گناهانشان زياد سنگين نيست و در مقابل گناهانشان، اعمال شايسته اى نيز دارند، شفاعت مى كنند.

لطف خداوند بر «اولیاء الله» و «متوکلان»

امام علی(علیه السلام) لطف خداوند بر «اولیاء الله» و «متوکلان» را چگونه بیان می کنند؟

در کلام امام علی(ع)، کسانی که در زمره اولياء الله درآيند و يا در صف متوكّلان قرار گيرند، با خداوند انس پیدا کرده و او مشكلات شان را برطرف مى كند، دلهایشان به سوی خداوند مشتاق می شود و هرگز در برابر مشكلات و مصائب زانو نمى زنند و آرامش و اعتماد خود را از دست نمى دهند. ایشان مى فرمايد: «اگر غربت آنها را به وحشت اندازد ياد تو مونس تنهايى آنهاست و اگر مصائب و مشكلات، بر آنان فرو بارد به سوى تو پناه مى آورند، زيرا مى دانند زمام تمام امور به دست تو و سرچشمه همه آنها در اختيار تو است».

«خوف» و «رجاء» در روايات

از نظر روايات اسلامي، «خوف» و «رجاء» از چه اهمیّتی برخوردار است؟

«خوف» و «رجاء» به معناي بیم از کیفر و امید به لطف و رحمت خداست و قوی ترین انگیزه حرکت انسان به سوی تقوی و پاکیزگیها و بهترین راهنما براي کسب معارف الهی است. هیچ کس بدون این دو نمی تواند در آسمان قُربِ حقّ پرواز کند و به اوج قُربِ او راه یابد؛ ولی بهره گیری از این دو در صورتی امکان دارد که خوف و رجاء کاذب نباشد و نشانه کاذب نبودنش، هماهنگ بودنِ عمل با آن است؛ متأسفانه بسيارى از مردم، در امور دنيا خوف و رجاء صادقى دارند؛ در حالى كه نسبت به آخرت گرفتار خوف و رجاء كاذبند.

فرق مفهوم اسلامی «شفاعت» با معنای عرفی آن

مفهوم اسلامی «شفاعت» چه تفاوتی با معنا و مفهوم عرفی آن دارند؟

شفاعت به مفهوم قرآنيش اين است كه شخص گنهكار به خاطر پاره اى از جنبه هاى مثبت مانند ايمان يا انجام بعضى از اعمال صالح شباهتى با اولياء الله پيدا كند و آنها با عنايات و كمك هاى خود او را به سوى كمال سوق دهند و از پيشگاه خدا تقاضاى عفو كنند؛ اما شفاعت در جوامع انسانى غالباً از اين نظر بوده كه شفاعت كننده داراى نوعى نفوذ اجتماعى بوده و شخصى كه نزد او شفاعت مى شده از جهتى به او نياز داشته، لذا شفاعت او را در مورد خطاكار مى پذيرفته تا در موقع نياز از نفوذ شفاعت كننده براى پيشرفت مقاصد خود كمك بگيرد.

نگاهي به فلسفه «شفاعت»

فلسفه «شفاعت» چيست؟

فلسفه «شفاعت»، نه تشويق به گناه است، نه چراغ سبز براى معاصى، نه عامل عقب افتادگى است و نه چيزى شبيه پارتى بازى در جامعه هاى دنياي امروز؛ بلكه يك مسئله مهم تربيتى است كه از جهات گوناگون آثار مثبت و سازنده اي در بردارد. آری شفاعت باعث ايجاد اميد و مبارزه با روح يأس و از طرفی موجب ايجاد رابطه معنوى با اولياء الله مي شود.

امام علی(ع) و مقایسه نعمت های دنیوی و اخروی

امام علی(علیه السلام) چگونه نعمت های دنیوی و اخروی را با یکدیگر مقایسه می نمایند؟

امام علی(ع) در توصیف نعمت های دنیوی و اخروی می فرماید: «هيچ چيز بدتر از شر نيست، مگر كيفر آن، و چيزى بهتر از نيكى نيست مگر پاداش آن». در واقع انسان فطرتا از بدى ها فرار کرده و به نيكى جذب مى شود، از این رو امام(ع) بدترين بدها را كيفر الهى، و بهترين نيكيها را پاداش الهى می داند. هم چنین می فرماید: «شنیدن وصف دنيا مهمتر از ديدن آن است در حالى كه دیدن آخرت از شنيدنش مهمتر است». در واقع مواهب مادى همچون سرابی است که انسان با نزدیک شدن به آن آرزو مى کند اى كاش هرگز به آن نرسيده بود.

تفاوت نوع نگاه انسان به عالَم

نوع نگاه انسان به عالَم، چه تأثيري در موفقيت يا شكست انسان دارد؟

 بعضى به سوء‌ظن و بدبينى عادت دارند و نيمه خالى ليوان را مى‌بينند و مى‌گويند نجات بشر، با وجود شيطان، هواى نفس و آلودگى‌هاى زمان و مكان جاى تعجّب است؛ يعنى اصل بر آلودگى‌هاست و هدايت خلاف اصل است. افرادى كه اين گونه فكر مى‌كنند، افكار شيطانى دارند؛ اما اولياء الله معتقدند كه همه مردم بايد اهل نجات باشند. كتاب‌هاى آسمانى به خصوص قرآن، عقل، هوش و وجدان به انسان داده شده و آيات توحيد، آسمان و زمين را پر كرده است و همه چيز براى هدايت بشر فراهم شده است.

توضيحي درباره فلسفه «شفاعت» و آثار تربیتی آن

فلسفه «شفاعت» چيست و آيا اعتقاد به «شفاعت» موجب تشويق به گناه نمى باشد؟

«شفاعت» نه تشويق به گناه است و نه چراغ سبز براى معاصى و نه چيزى شبيه پارتى بازى؛ بلكه يك مسأله مهم تربيتى است كه داراي آثار سازنده اي مانند ايجاد اميد و مبارزه با روح يأس می باشد. شخصی که این امید در او زنده شود درصدد برقراري رابطه اى معنوى با اولياء الله برخواهد آمد تا مشمول شفاعت آنها شود؛ و با توجه به اینکه شفاعت فقط با اجازه خداوند صورت می پذیرد، كسى كه اميد به شفاعت دارد، تلاش می کند محبوب خدا باشد تا اين اذن و اجازه برايش فراهم شده و از جرگه کسانی که مشمول شفاعت نمی شوند خارج شود.

تفاوت «علم غیب» ائمه(ع) با «علم غیب» خداوند؟!

چگونه می توان احاديثي كه برای ائمه معصومین(علیهم السلام) «علم غیب» قائل شده است را با آيات قرآن که این علم را مخصوص ذات خداوند می داند، جمع نمود؟

آنچه اولياء الله يا فرشتگان از «علم غيب» می دانند علم اجمالى است؛ مثلا اجمالا مى دانند فردا فلان شخص وفات مى كند، امّا علم به ساعت و لحظه و .... مخصوص خدا است كه علم تفصيلى است. همچنین جمعى از مفسّران گفته اند آگاهى خداوند از اين امور بالذات است، ولى علم اولياء الله بالعرض است؛ که البته اين پاسخ با بسيارى از روايات سازگار نيست؛ بلكه با ظاهر آيه قرآن نيز در سه مورد تطبيق نمى كند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الصّادق عليه السّلام :

... رَحِمَ اللّهُ دَمْعَتَکَ، اَما اِنَّکَ مِنَ الَّذينَ يُعَدُّوَنَ مِنْ اَهْلِ الْجَزَعِ لَنا وَالَّذينَ يَفْرَحُونَ لِفَرَحِنا و يَحْزَنُونَ لِحُزْنِنا، اَما اِنّکَ سَتَرى عِنْدَ مَوْتِکَ حُضُورَ آبائى لَکَ... .

وسائل الشيعه ، ج 10، ص 397