نتيجه «شكر نعمت» و «كفران نعمت» از نظر امام صادق(ع)

از نظر امام صادق(عليه السلام) نتيجه «شكر نعمت» و «كفران نعمت» چيست؟

امام صادق(ع) درباره نتيجه «شكر نعمت» و «كفران نعمت» مي‌فرمايد: «در كتاب آسمانى تورات نوشته شده كه زوالى براى نعمت ها نيست، اگر شكر آن به جاى آورده شود و بقايى براى نعمت‌ها نيست، اگر كفران شود». شكر هم فقط شكر لفظى نيست؛ بلكه بايد در عمل هم نمود داشته باشد؛ چرا كه بهره‌بردارى صحيح از يك نعمت، شكر عملى است.

راه به دست آوردن «سخاوت»

چگونه خود را مزیّن به زینت «سخاوت» کنیم؟

«سخاوت» مانند ديگر فضايل اخلاقى، با تعليم و تربيت و انديشه و تفكّر و تمرين و ممارست حاصل مى شود. انسان بايد بداند كه اموال و ثروت ها، امانت هاى الهى هستند و هيچ كدام دوام و بقايى ندارند و بايد با بذل و بخشش، آن را در صندوق امانت الهى ذخيره كرد. از نظر عملى نیز هر قدر تمرين و ممارست بيشترى در اين زمينه شود، توفيق زيادترى در به دست آوردن اين فضيلت اخلاقى حاصل مى گردد؛ زيرا تكرار اعمال سخاوتمندانه به تدريج به صورت عادت و سرانجام به يك ملكه اخلاقى مبدل خواهد گرديد.

عوامل توفیق و سلب توفیق

چه چیز باعث توفیق یا سلب توفیق از انسان می شود؟

«توفیق» یعنی خداوند مقدمات وصول به مقصود را برای بنده اش فراهم کند و«سلب توفیق» از میان بردن آنها است که البته نتیجه اعمال خود انسان‏ است. عوامل توفیق الهی عبارتند از: انفاق، پرهیزگاری، حسن نیت، دعا، نصیحت پذیری، علم، مطالعۀ زندگی خوبان، مال حلال، توبه و استغفار، تلاش و پشتکار، حسن خلق، همنشین خوب، اخلاص، نظم، توسل و ... عوامل سلب توفیق عبارتند از: بخل، بی نیازی از خدا، گناه، حب دنیا، لغویات، غفلت، شرکت در مجالس گناه، کسالت، همنشین بد، حرام خواری، کفران نعمت، غفلت و... .

شراکت در ثواب «عمل صالح» دیگران

چگونه میتوانیم در ثواب كارهای خوب ديگران شريك شویم؟

كار خيري كه ديگران آن را انجام داده اند و ما توفيق انجام آن را نداشتيم، در صورتي كه به آن كار راضي و خوشحال بوديم، در ثواب آن سهيم هستيم و ديگر حسرت نمي‏ بريم.

قرآن و بیان «توکّل» حضرت شعیب(ع)

قرآن درباره «توکّل» نمودن حضرت شعيب(علیه السلام) بر خدا چه مي فرمايد؟

در سوره «هود» به ماجرای حضرت شعیب(ع) در مقابل سرسختی قوم مشرک او و تهدیدات آنها اشاره شده است. ايشان براى دست زدن به اصلاحات همه جانبه در اجتماع فاسد آن زمان بر سه اصل تكيه نموده اند: نخست فراهم شدن مقدّمات از سوى پروردگار، سپس داشتن اراده نيرومند براى شروع به كار و سپس دارا بودن انگيزه ‏اى صحيح و سازنده. بدیهی است انجام اصلاحات مذکور جز با داشتن ایمان به خدا و توکّل بر ذات پاک او میسر نخواهد شد.

وعده عذاب دردناک «بخیلان» از سوي قرآن

خداوند در قرآن «بخیلان» را به چه عذاب دردناکی وعده داده است؟

خداوند درباره مجازات سنگينِ «بخيلان» در قرآن مى فرمايد: «آنها كه «بخل» مى ورزند و آنچه را خداوند از فضل خويش به آنها داده، انفاق نمى كنند ما او را در مسير دشوارى قرار مى دهيم و آن هنگام كه [در جهنم] سقوط مى كنند، ديگر اموال او به حالش سودى نخواهد داشت». با دقت در آیه مذکور پی می بریم که «بخل» سبب بى نيازى و ثروت نمى شود؛ چرا که فرد در دنيا هميشه بايد بار سنگين حفظ و نگهدارى و محاسبه آن را بر گردن نهد و سپس آن را رها ساخته و براى پاسخ گويى به سراى ديگر بشتابد.

معنى هدایت و ضلالت الهی

منظور از هدایت و ضلالت الهى چیست؟

«هدایت تشریعى» به معنى ارائه طریق؛ بدون قید و شرط و جنبه عمومى و همگانى دارد، چنانکه در آیه 3 سوره دهر آمده: «إِنّا هَدَیْناهُ السَّبِیلَ إِمّا شاکِراً وَ إِمّا کَفُوراً»، اما «هدایت تکوینى» به معنى گرفتن دست بندگان و حفظ و حمایت از آنها تا رساندن به ساحل نجات، هرگز بى قید و شرط نیست. اضلال نقطه مقابل هدایت  است و مخصوص گروهى است که اوصاف آنان در قرآن بیان گشته است.

مفهوم حیات طیّبه

منظور از «حیات طیّبه» چیست؟

مفهوم«حيات طيّبه» یا «زندگى پاکيزه»، بسیار وسيع و گسترده است و روزى حلال، قناعت، رزق روزانه، توفيق بر اطاعت فرمان خدا و مانند آن را در بر مى گيرد. لکن هدف اصلى از بيان دو مصداق «رضا» و «قناعت» در روایات، پايان دادن به حرص و هوا پرستى است که عامل تجاوزها، خونريزى ها، ذلت و اسارت هاست.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

رسول الله (ص)

الصوم يدق المصير، و يذيل اللحم، و يبعد من حر السعير

روزه روده را باريک مي کند، گوشت را مي ريزد، و از گرماي سوزان دوزخ دور مي گرداند

ميزان الحکمة 6 / 389