پاسخ اجمالی:
از میان آثار زیانبار «غرور» به امور زیر می توان اشاره کرد: غرور حجاب ضخیمی بر عقل و فهم انسان می افکند و او را از درک حقایق باز می دارد، تکامل انسان را متوقف می سازد و مایه انحطاط و عقبگرد او می شود، سبب فساد و تباهی عمل می شود، زیرا در انجام آن دقتی به خرج نمی دهد و همین امر کار او را خراب می کند، غالباً سبب ندامت و پشیمانی می شود، چرا که انسان نمی تواند ارزیابی صحیحی از خود و دیگران داشته باشد و همین امر او را به ندامت و پشیمانی می کشاند.
پاسخ تفصیلی:
در ميان صفات رذيله شايد كمتر صفتى به اندازه «غرور»، زيان آور و مرگبار باشد. پيامدهاى غرور تمام زندگى انسان را تحت تأثير خود قرار مى دهد و دنيا و آخرت را تباه مى كند. از ميان آثار زيانبار غرور به امور زير مى توان اشاره كرد:
1. غرور، حجاب ضخيمى بر عقل و فهم انسان مى افكند و او را از درك حقايق باز مى دارد و به او اجازه نمى دهد خود و ديگران را آن چنان كه هست و هستند بشناسد و حوادث اجتماعى را درست ارزيابى كرده در برابر آنها موضع صحيح بگيرد. اميرمؤمنان على(عليه السلام) می فرماید: «مستى غرور از مستى شراب هم سخت تر است!» اين مستى همان حجابِ غرور است.
2. غرور مايه شكست در زندگى و سبب عقب افتادگى است، يك لشكر مغرور به سادگى جنگ را مى بازد، يك سياستمدار مغرور به آسانى زمين مى خورد، يك محصّل مغرور در امتحانات رفوزه مى شود، يك ورزشكار مغرور بازى را به حريف مى بازد و بالاخره يك مسلمان مغرور، خود را گرفتار قهر و غضب الهى مى سازد. تعبير به «قاتلات الغرور» - كه در روايات اسلامى آمده - ممكن است اشاره به همين معنى باشد.
3. غرور تكامل انسان را متوقّف مى سازد و مايه انحطاط و عقبگرد او مى شود؛ زيرا هنگامى كه انسان مغرور مى شود نقايص خود را نمى بيند و كسى كه احساس نقصان نكند به دنبال كمال نمى رود. سخن اميرمؤمنان علي(علیه السلام) كه مى فرماید: «كسى كه جاهل باشد مغرور مى شود و امروزِ او از ديروزش بدتر است» هم اشاره به همين نكته مهم دارد.
4. غرور سبب فساد و تباهى عمل مى شود؛ زيرا در انجام آن دقّتى به خرج نمى دهد و همين امر كار او را خراب مى كند، يك جرّاح مغرور ممكن است بيمار خود را در كام مرگ فرو برد و يا حدّاقل ناقص سازد، يك راننده مغرور گرفتار تصادف هاى زيانبار مى شود، همچنين يك مؤمن مغرور گرفتار ريا و عُجب و ساير امورى كه عمل را فاسد مى كند مى شود؛ در حديثى از اميرمؤمنان(عليه السلام) مى خوانيم: «غَرُورُ الْاَمَلِ يُفْسِدُ الْعَمَلَ»(1)؛ (غرورِ ناشى از آرزوها، سبب فساد عمل مى شود).
5. غرور مانع از عاقبت انديشى است، چنانكه در حديثى از اميرمؤمنان(علیه السلام) آمده است: «لَمْ يُفَكِّرْ فِى عَوَاقِبِ الْاُمُورِ مَنْ وَثِقَ بِزُورِ الْغُرُورِ»(2)؛ (كسى كه اعتماد بر غرور و باطل كند از تفكّر در عاقبت كارها باز مى ماند).
6. غرور غالباً سبب ندامت و پشيمانى مى شود، چرا كه انسان نمى تواند ارزيابى صحيحى از خود و ديگران داشته باشد و در محاسبات خود در حركت فردى و اجتماعى گرفتار اشتباه مى شود و همين امر او را به ندامت و پشيمانى مى كشاند، در همين زمينه در حديث اميرمؤمنان(عليه السلام) مى خوانيم: «دنيا خواب و خيالى بيش نيست و مغرور شدن به آن موجب پشيمانى است».(3)
7. در يك جمله مى توان گفت: افراد مغرور در دنيا و آخرت تهيدست و بيچاره اند، چنانكه در حديثى از امام صادق(عليه السلام) آمده است: «اَلْمَغْرُورُ فِى الدُّنْيَا مِسْكِينٌ و فِى الْآخِرَةِ مَغْبُونٌ، لِانَّهُ بَاعَ الْاَفْضلَ بِالْاَدْنَى»(4)؛ (انسانِ مغرور در دنيا مسكين و بيچاره است و در آخرت مغبون؛ چرا كه متاع برتر را به متاع پست تر فروخته است).(5)
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.