بنابر آموزه های کلامی و فقهی شیعه، فرد معصوم از حق حاکمیت الهی برخوردار است و این از آن روست که در دستگاه فکری تشیع، معصومین نه تنها پیشوایان فکری و ایمانی و دینی مردم، بلکه رهبران سیاسی جامعه نیز هستند. این شأن حاکمیتی به دلایل نقلی و عقلی، به فقها نیز قابل انتقال است.

احادیث بسیاری از معصومین در این باب مورد استناد قرار می گیرد که حداقل دو عنوان از آنها قابل پذیرش و غیرقابل خدشه اند. اولی توقیع شریف حضرت ولیعصر(عج) که دلالت بر لزوم مراجعه به راویان احادیث اهل بیت(ع) به صورت کلی و مطلق می کند و شامل تدبیر امور اجتماعی و حاکمیتی نیز می شود و دیگری حدیث مجاری الامور از حضرت علی(ع) که اطلاق آن در بیان جریان یافتن امور به دست عالمان به حلال و حرام شامل شؤون اجتماعی نیز می گردد.

دلایل عقلی قابل انتقال بودن شؤون اجتماعی و حاکمیتی معصومین به فقها نیز تعابیر گوناگونی دارند؛ یکی از مهم ترین این دلایل این است که بگوییم حیات اجتماعی و کمال فرد و جامعه در گرو اجرایی شدن قوانین الهی است و در زمان غیبت، بدون حضور حاکمی عادل و عالم به شرع، اجرای آن احکام معطل می گردد. بنابراین باید به عالم ترین و عادل ترین و تواناترین فرد برای برقراری آن قوانین که همان فقیه است، مراجعه کرد و او را عهده دار تصدی آن اجتماعی نمود.

چنین تلقی ای از جایگاه فقیه، ریشه در عمق تاریخ فقه شیعه دارد و از دیرباز تا کنون، فقهای شیعه اگرچه کمتر از اصطلاح «ولایت فقیه» استفاده کرده اند، اما با برشماری بسیاری از مناصب سیاسی و حاکمیتی جزئی که سرپرستی شان باید با فقیه باشد، عملا مقام اجتماعی فقیه را به عنوان حاکم شرع و مقام سیاسی ای که باید در مقابل حاکم جائر، به او مراجعه کرد، پذیرفته اند.

قید مطلقه نیز اشاره به این دارد که همه شؤون اجتماعی و حاکمیتی ولایت معصومین بدون هیچ استثنایی، به فقیه منتقل می شود. البته اِعمال این ولایت باید در چارجوب های رعایت مصالح کلی مؤمنین و جامعه اسلامی باشد.

شیعه هر روایتى که از طریق راویان ثقه و عادل از یکى از امامان معصوم نقل شده و حتی روایاتى که از غیر طریق اهل بیت(ع) به وسیله سندهاى صحیح از رسول خدا(ص) نقل شده باشد، مى پذیرد و به آن عمل مى کند. لکن جاى تأسف است که علماى اهل سنت به روایات افراد عادى مانند ابوهریره و انس بن مالک که از رسول خدا(ص) حدیث نقل مى کنند عمل کرده اند، ولى روایات اهل بیت پیامبر(ص) که همتاى قرآن و مایه هدایت هستند را کنار مى گذارند.

این حدیث را عده ی زیادی از صحابه نقل کرده اند؛ ازجمله: امیرالمؤمنین(ع)، امام حسن(ع)، ابوذر غفارى، عبدالله بن عباس، ابوسعید خدرى، براء بن عازب، عمران بن حُصین، ابولیلى انصارى، بریدة بن حصیب، عبدالله بن عمر، عمرو بن عاص، وهب بن حمزه، حبشى بن جناده،  جابر بن عبدالله انصارى و ... .

 اولا: طبق گفته اهل سنت تشیع راوى اگر ثقه باشد مضرّ به روایات او نیست. ثانیاً: اجلح که یکى از راویان حدیث ولایت است، به تصریح اهل سنت ثقه مى باشد. ثالثاً: اجلح از رجال ابى داوود درسنن و ترمذى در صحیح و نسائى در سنن و ابن ماجه در سنن است. رابعاً: بزرگان اهل سنت همچون شعبه، سفیان ثورى و ابن المبارک از او روایت نقل کرده اند. خامساً: براى حدیث«ولایت» طرقى دیگری مانند عمران بن حصین است که  اهل سنت او را قبول دارند.

حدیث «علىٌّ منّى» را ده ها تن از علماى اهل سنت از جمله؛ ابن تیمیه، ابن حجر، ذهبى، سیوطى، خطیب بغدادى و... نقل نموده اند.

عدّه‏ اى از مشهورترین مشاهیر اهل تسنّن در قرن ‏هاى مختلف حدیث منزلت را روایت کرده ‏اند، مثل: محمّد بن اسحاق، مسلم نیشابورى، ابوبکر خطیب بغدادى، ابن قیم، ابن کثیر، ابن حجر عسقلانى، سیوطی، ابن حجر مکی، متقی هندی و... .

این حدیث شریف را تعداد زیادى از صحابه نقل کرده اند، مانند: امام على(ع)، سعد بن ابی وقّاص، معاویة بن ابى سفیان، حبشى بن جناده، جابر بن عبدالله انصارى، ابوسعید خدرى، سعد بن مالک، اسماء بنت عمیس، عبدالله بن عمر، ابن ابى لیلى، مالک بن حویرث، عمر بن خطّاب، عبدالله بن عباس، امّ سلمه، عبدالله بن مسعود، انس بن مالک، زید بن ارقم، ابوایوب انصارى، ابو برده، جابر بن سمره، براء بن عازب، ابوهریره دوسى، زید بن ابى اوفى، نبیط بن شریط، فاطمه دختر حمزه، و دیگران.

بیشتر علماى معروف اهل سنت مانند: محمد بن اسحاق، ابوداوود طیالسى، ابن سعد، ابن ابى شیبه، احمد بن نبل، بخارى، مسلم، ابن ماجه، ابن حبان، ترمذى، ابوبکر بزار، نسائى، ابویعلى موصلى، طبرانى، خطیب بغدادى، ابن مغازلى شافعى، بغوى، ابن عساکر، خوارزمى، فخر رازى، مبارک بن اثیر، ابوالحسن ابن اثیر، ابن طلحه قرشى، سبط بن جوزى، نووى، ابن قیم جوزیّه، یافعى، ابن کثیر دمشقى، خطیب تبریزى، ابن صباغ مالکى، دیار بکرى، متقى هندى، احمد بن زینى دحلان، محبّ الدین طبرى و دیگران حدیث منزلت را نقل کرده اند.

حديث «سدّ الأبواب» را  احمد بن حنبل، نسائى، حاکم نيشابورى، ضياء مقدسى، ابن حجر هيتمى و سيوطي، از زيد بن ارقم نقل نموده اند، کما اينکه بسياري از علماي اهل سنت اين حديث را از گروهي از صحابه از جمله  امام على بن ابى طالب(ع)، عمر بن خطّاب، سعد ين ابي وقّاص، ابن عباس، جابر بن عبدالله انصارى، انس بن مالک، حذيفة بن اسيد، عبدالله بن مسعود، امّ سلمه، عايشه و دیگران نقل نموده اند.

عمر بن خطّاب، انس بن مالک، ابوذر غفارى، جابر بن عبدالله و ده تن  دیگر از صحابه، از پيامبر(ص) نقل کرده اند که خطاب به على(ع) یفرمود: «تو برادر منى در دنيا و آخرت».