تُرْجِی مَنْ تَشاءُ مِنْهُنَّ وَ تُؤْوِی إِلَیْکَ مَنْ تَشاءُ وَ مَنِ ابْتَغَیْتَ مِمَّنْ عَزَلْتَ فَلا جُناحَ عَلَیْکَ ذلِکَ أَدْنى أَنْ تَقَرَّ أَعْیُنُهُنَّ وَ لایَحْزَنَّ وَ یَرْضَیْنَ بِما آتَیْتَهُنَّ کُلُّهُنَّ وَ اللّهُ یَعْلَمُ ما فِی قُلُوبِکُمْ وَ کانَ اللّهُ عَلِیماً حَلِیماً
(موعد) هر یک از همسرانت را بخواهى مى توانى بتأخیر اندازى، و هر کدام را بخواهى نزد خود جاى دهى; و هر گاه بعضى از آنان را که بر کنار ساخته اى بخواهى نزد خودجاى دهى، گناهى بر تو نیست; این (حکم الهى) براى روشنى چشم آنان، و این که: غمگین نباشند و به آنچه به آنان مى دهى همگى راضى شوند نزدیک تر است; و خدا آنچه را در قلوب شماست مى داند، و خداوند دانا و بردبار است (از مصالح بندگان خود با خبر است، و در کیفر آنها عجله نمى کند)!.
در شأن نزول آیات 28 و 29 همین سوره، گفتیم: جمعى از همسران پیامبر(صلى الله علیه وآله) ـ بنابر آنچه مفسران نقل کرده اند ـ به پیامبر(صلى الله علیه وآله) عرض کردند: بر نفقه و هزینه زندگى ما بیفزا (زیرا چشمشان به غنائم جنگى افتاده بود، و چنین مى پنداشتند که باید از آن، بهره زیادى به آنها برسد) آیات مزبور نازل شد، و صریحاً به آنها گوشزد کرد که: اگر دنیا و زینت دنیا را مى خواهند براى همیشه از پیامبر(صلى الله علیه وآله) جدا شوند، و اگر خدا و
پیامبر و روز جزا را خواهانند با زندگى ساده او بسازند.
از این گذشته، در چگونگى تقسیم اوقات زندگى پیامبر(صلى الله علیه وآله) در میان آنها نیز، با هم رقابتهائى داشتند که: پیغمبر(صلى الله علیه وآله) را با آن همه گرفتارى و اشتغالات مهم، در مضیقه قرار مى داد، ـ هر چند پیامبر(صلى الله علیه وآله) کوشش لازم را در زمینه عدالت در میان آنها رعایت مى کرد ـ .
ولى باز گفتگوهاى آنها ادامه داشت، آیه فوق نازل شد، و پیامبر را در تقسیم اوقاتش در میان آنها کاملاً آزاد گذاشت.
و ضمناً، به آنها اعلام کرد: این حکم الهى است تا هیچ گونه نگرانى و سوء برداشتى براى آنها حاصل نشود.(1)
* * *
1. اقتباس از «مجمع البیان»، ذیل آیه مورد بحث; «بحار الانوار»، ج 22، ص181 ; «اسباب نزول الآیات» واحدى نیشابورى، ص240.