فَما لَکُمْ فِی الْمُنافِقینَ فِئَتَیْنِ وَ اللّهُ أَرْکَسَهُمْ بِما کَسَبُوا أَ تُریدُونَ أَنْ تَهْدُوا مَنْ أَضَلَّ اللّهُ وَ مَنْ یُضْلِلِ اللّهُ فَلَنْ تَجِدَ لَهُ سَبیلاً
چرا درباره منافقین دو دسته شده اید؟! در حالى که خداوند به خاطر اعمالشان، (افکار) آنها را کاملاً وارونه کرده است. آیا شما مى خواهید کسانى را که خداوند (بر اثر اعمال زشتشان) گمراه کرده، هدایت کنید؟! در حالى که هر کس را خداوند گمراه کند، راهى براى او نخواهى یافت.
مطابق نقل جمعى از مفسران از «ابن عباس»، عده اى از مردم «مکّه» ظاهراً مسلمان شده بودند، ولى در واقع در صف منافقان قرار داشتند، به همین دلیل حاضر به مهاجرت به «مدینه» نشدند، و عملاً هوادار و پشتیبان بت پرستان بودند.
اما سرانجام مجبور شدند از «مکّه» خارج شوند (و تا نزدیکى «مدینه» بیایند و شاید هم به خاطر موقعیت ویژه اى که داشتند براى هدف جاسوسى این عمل را انجام دادند) و خوشحال بودند که مسلمانان آنها را از خود مى دانند و ورود به «مدینه» طبعاً براى آنها مشکلى ایجاد نخواهد کرد.
مسلمانان از جریان آگاه شدند، ولى به زودى درباره چگونگى برخورد با این جمع در میان مسلمین اختلاف افتاد.
عده اى معتقد بودند: باید این عده را طرد کرد; زیرا در واقع پشتیبان دشمنان اسلامند.
ولى بعضى از افراد ظاهربین و ساده دل، با این طرح مخالفت کرده، گفتند: عجبا! ما چگونه با کسانى که گواهى به توحید و نبوت پیامبر(صلى الله علیه وآله) داده اند بجنگیم؟ و تنها به جرم این که: هجرت ننمودند، خون آنها را حلال بشمریم؟
آیه فوق نازل شد و دسته دوم را در برابر این اشتباه ملامت و سپس راهنمائى کرد.
* * *
