وَ لْیَسْتَعْفِفِ الَّذِینَ لا یَجِدُونَ نِکاحاً حَتّى یُغْنِیَهُمُ اللّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَ الَّذِینَ یَبْتَغُونَ الْکِتابَ مِمّا مَلَکَتْ أَیْمانُکُمْ فَکاتِبُوهُمْ إِنْ عَلِمْتُمْ فِیهِمْ خَیْراً وَآتُوهُمْ مِنْ مالِ اللّهِ الَّذِی آتاکُمْ وَ لا تُکْرِهُوا فَتَیاتِکُمْ عَلَى الْبِغاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّناً لِتَبْتَغُوا عَرَضَ الْحَیاةِ الدُّنْیا وَ مَنْ یُکْرِهْهُنَّ فَإِنَّ اللّهَ مِنْ بَعْدِإِکْراهِهِنَّ غَفُورٌ رَحِیمٌ
و کسانى که امکانى براى ازدواج نمى یابند، باید پاکدامنى پیشه کنند تا خداوند از فضل خود آنان را بى نیاز گرداند. و آن بردگانتان که خواستار مکاتبه (قرار داد آزاد شدن)هستند، با آنان قرار داد ببندید اگر رشد و صلاح در آنان احساس مى کنید و چیزى از مال خدا را که به شما داده است به آنان بدهید. و کنیزان خود را براى دستیابى به متاع ناپایدار زندگى دنیا مجبور به خودفروشى نکنید اگر خودشان مى خواهند پاک بمانند! و هر کس آنها را (بر این کار) اجبار کند، (سپس پشیمان گردد) خداوند بعد از این اجبارآنها، آمرزنده و مهربان است. (توبه کنید، تا خداوند شما را ببخشد)!
بعضى از مفسران در شأن نزول این جمله گفته اند: «عبداللّه بن ابى شش کنیز داشت که آنها را مجبور به کسب درآمد برایش از طریق خودفروشى مى کرد! هنگامى که حکم اسلام درباره مبارزه با اعمال منافى با عفت (در این سوره) صادر شد، آنها به خدمت پیامبر(صلى الله علیه وآله) آمدند و از این ماجرا شکایت کردند آیه فوق نازل شد و از این کار نهى کرد».(1)
* * *
1. «مجمع البیان»، ذیل آیه مورد بحث; «بحار الانوار»، ج 76، ص17 ; «المیزان»، ج 15، ص118; «قرطبى»،ج 12، ص254، با اندکى تفاوت .