وَ مِنْهُمُ الَّذینَ یُؤْذُونَ النَّبِیَّ وَ یَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ قُلْ أُذُنُ خَیْر لَکُمْ یُؤْمِنُ بِاللّهِ وَ یُؤْمِنُ لِلْمُؤْمِنینَ وَ رَحْمَةٌ لِلَّذینَ آمَنُوا مِنْکُمْ وَ الَّذینَ یُؤْذُونَ رَسُولَ اللّهِ لَهُمْ عَذابٌ أَلیمٌ

از آنها کسانى هستند که پیامبر را آزار مى دهند و مى گویند: «او آدم خوش باورى است»! بگو: «خوش باور بودن او به نفع شماست! (ولى بدانید) او به خدا ایمان دارد; و (تنها) مومنان را تصدیق مى کند; و رحمت است براى کسانى از شما که ایمان آورده اند»! و آنها که رسول خدا را آزار مى دهند، عذاب دردناکى دارند!

براى آیه فوق، شان نزول هائى ذکر شده، که بى شباهت به یکدیگر نیست، از جمله این که: این آیه درباره گروهى از منافقان نازل شده، که دور هم نشسته بودند و سخنان ناهنجار، درباره پیامبر(صلى الله علیه وآله)مى گفتند، یکى از آنان گفت: این کار را نکنید; زیرا مى ترسیم به گوش «محمّد» برسد، و او به ما بد بگوید (و مردم را بر ضد ما بشوراند).

یکى از آنان که نامش «جلاس» بود گفت: مهم نیست، ما هر چه بخواهیم مى گوئیم، و اگر به گوش او رسید، نزد وى مى رویم، و انکار مى کنیم، و او از ما مى پذیرد; زیرا محمّد(صلى الله علیه وآله) آدم خوش باور و دهن بینى است، و هر کس هر چه بگوید قبول مى کند، در این هنگام آیه فوق نازل شد و به آنها پاسخ گفت.(1)

* * *

1. «تفسیر المیزان»، ج 9، ص323; «بحار الانوار»، ج 22، ص95، ح 48 (با اندکى تفاوت) و ج 22،ص38و39; «درّ المنثور»، ج 3، ص253 ; «مجمع البیان»، ذیل آیه مورد بحث (قابل توجه این که گاهى در منابع به جاى جلاس، خلاس آمده است).