ما کانَ لِلنَّبِیِّ وَ الَّذینَ آمَنُوا أَنْ یَسْتَغْفِرُوا لِلْمُشْرِکینَ وَ لَوْ کانُوا أُولى قُرْبى مِنْ بَعْدِ ما تَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُمْ أَصْحابُ الْجَحیمِ

وَ ما کانَ اسْتِغْفارُ إِبْراهیمَ لاَِبیهِ إِلاّ عَنْ مَوْعِدَة وَعَدَها إِیّاهُ فَلَمّا تَبَیَّنَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ لِلّهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ إِنَّ إِبْراهیمَ لاََوّاهٌ حَلیمٌ

براى پیامبر و مؤمنان، شایسته نبود که براى مشرکان (از خداوند) طلب آمرزش کنند، هر چند از نزدیکانشان باشند; (آن هم) پس از آن که بر آنها روشن شد که این گروه، اهل دوزخند!

و استغفار ابراهیم براى پدرش (عمویش آزر،) فقط به خاطر وعده اى بود که به او داده بود; اما هنگامى که براى او روشن شد که وى دشمن خداست، از او بیزارى جست; به یقین، ابراهیم مهربان و بردبار بود!

در «تفسیر مجمع البیان»، روایتى به این مضمون در شأن نزول آیات فوق نقل شده است: گروهى از مسلمانان به پیامبر اسلام مى گفتند: آیا براى پدران ما که در عصر جاهلیت از دنیا رفتند، طلب آمرزش نمى کنى؟ آیات فوق نازل شد و به همه آنها اخطار کرد: هیچ کس حق ندارد براى مشرکان استغفار نماید.(1)

در شأن نزول این آیات، مطالب دیگرى نیز گفته شده است که، پس از پایان تفسیر آیه خواهد آمد.

* * *

1. «بحار الانوار»، ج 22، ص42 ; «مجمع البیان»، ذیل آیات مورد بحث.