وَ إِذا رَأَیْتَ الَّذینَ یَخُوضُونَ فی آیاتِنا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتّى یَخُوضُوا فی حَدیث غَیْرِهِ وَ إِمّا یُنْسِیَنَّکَ الشَّیْطانُ فَلا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّکْرى مَعَ الْقَوْمِ الظّالِمینَ
وَ ما عَلَى الَّذینَ یَتَّقُونَ مِنْ حِسابِهِمْ مِنْ شَیْء وَ لکِنْ ذِکْرى لَعَلَّهُمْ یَتَّقُونَ
هر گاه کسانى را دیدى که آیات ما را استهزاء مى کنند، از آنها روى بگردان تا به سخن دیگرى بپردازند. و اگر شیطان از یاد تو ببرد، هرگز پس از یاد آمدن با این جمعیت ستمگر منشین!
و (اگر) افراد با تقوا (براى ارشاد و اندرز با آنها بنشینند،) چیزى از حساب (و گناه) آنها بر ایشان نیست; ولى (باید تنها) براى یادآورى آنها باشد، شاید (بشنوند و) تقوا پیشه کنند!
در «تفسیر مجمع البیان» از امام باقر(علیه السلام) نقل شده: چون آیه نخست نازل گردید و مسلمانان از مجالست با کفار و استهزاءکنندگان آیات الهى، نهى شدند جمعى از مسلمانان گفتند: اگر بخواهیم در همه جا به این دستور عمل کنیم باید هرگز به «مسجد الحرام» نرویم و طواف خانه خدا را نکنیم (; زیرا آنها در گوشه و کنار مسجد پراکنده اند و به سخنان باطل پیرامون آیات الهى مشغولند و در هر گوشه اى از مسجد الحرام ما مختصر توقفى کنیم ممکن است سخنان آنها به گوش ما برسد).
در این موقع، آیه دوم نازل شد و به مسلمانان دستور داد: در این گونه مواقع آنها را نصیحت کنند و تا آنجا که در قدرت دارند به ارشاد و راهنمائى آنها بپردازند.
ذکر شأن نزول براى آیه فوق ـ همان طور که سابقاً نیز اشاره کردیم ـ با نازل شدن تمام سوره با هم منافات ندارد; زیرا ممکن است حوادث مختلفى در زندگى مسلمانان رخ دهد، سپس سوره اى یک جا نازل شود و هر چند آیه اى از آن ناظر به قسمتى از آن حوادث بوده باشد.
* * *
