یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا ما لَکُمْ إِذا قیلَ لَکُمُ انْفِرُوا فی سَبیلِ اللّهِ اثّاقَلْتُمْ إِلَى الاَْرْضِ أَ رَضیتُمْ بِالْحَیاةِ الدُّنْیا مِنَ الاْخِرَةِ فَما مَتاعُ الْحَیاةِ الدُّنْیا فِی الاْخِرَةِ إِلاّ قَلیلٌ
إِلاّ تَنْفِرُوا یُعَذِّبْکُمْ عَذاباً أَلیماً وَ یَسْتَبْدِلْ قَوْماً غَیْرَکُمْ وَ لا تَضُرُّوهُ شَیْئاً وَ اللّهُ عَلى کُلِّ شَیْء قَدیرٌ
اى کسانى که ایمان آورده اید! چرا هنگامى که به شما گفته مى شود: «به سوى جهاد در راه خدا حرکت کنید»! بر زمین سنگینى مى کنید (و سستى به خرج مى دهید)؟! آیا به زندگى دنیا به جاى آخرت راضى شده اید؟! با این که متاع زندگى دنیا، در برابر آخرت، جز اندکى نیست!
اگر (به سوى میدان جهاد) حرکت نکنید، شما را مجازات دردناکى مى کند، و گروه دیگرى غیر از شما را به جاى شما قرار مى دهد; و هیچ زیانى به او نمى رسانید; و خداوند بر هر چیزى تواناست!
از «ابن عباس» و دیگران نقل شده آیات فوق درباره جنگ «تبوک» در آن هنگام نازل گردید که پیامبر از «طائف» به «مدینه» بازگشت و مردم را آماده پیکار با «رومیان» نمود.
در روایات اسلامى آمده است: پیامبر(صلى الله علیه وآله) معمولاً مقاصد جنگى و هدف هاى نهائى خود را قبل از شروع جنگ براى مسلمانان روشن نمى ساخت، تا اسرار نظامى اسلام به دست دشمنان نیفتد،ولى درمورد«تبوک»چون مسأله شکل دیگرى داشت، قبلاً باصراحت اعلام نمود:مابه مبارزه با «رومیان» مى رویم; زیرا مبارزه با امپراطورى روم شرقى، همانند جنگ با مشرکان «مکّه» و یا یهود «خیبر» کار ساده اى نبود، و مى بایست مسلمانان براى این درگیرى بزرگ کاملاً آماده شوند و خودسازى کنند.
به علاوه فاصله میان «مدینه» و سرزمین رومیان بسیار زیاد بود، و از همه گذشته، فصل تابستان، گرما و برداشت محصول غلات و میوه ها بود.
همه این امور، دست به دست هم داده و رفتن به سوى میدان جنگ را فوق العاده بر مسلمانان مشکل مى ساخت، تا آنجا که بعضى در اجابت دعوت پیامبر(صلى الله علیه وآله) تردید و دودلى نشان مى دادند!
آیات فوق نازل شد و با لحنى قاطع و کوبنده، به مسلمانان هشدار داد، اعلام خطر کرد و آنها را آماده این نبرد بزرگ ساخت.
* * *
