یا عِبادِیَ الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ أَرْضِی واسِعَةٌ فَإِیّایَ فَاعْبُدُونِ
اى بندگان من که ایمان آورده اید! زمین من وسیع است، پس تنها مرا بپرستید (و در برابر فشارهاى دشمنان تسلیم نشوید)!
بسیارى از مفسران معتقدند: آیه اوّل درباره مؤمنانى نازل شده که، در «مکّه» تحت فشار شدید کفار بودند، به طورى که توانائى بر اداى وظائف اسلامى خود نداشتند. به آنها دستور داده شد، از آن سرزمین هجرت کنند.(1)
و نیز بعضى از مفسران معتقدند: آیه «وَ کَأَیِّنْ مِنْ دَابَّة لاتَحْمِلُ رِزْقَهَا» (آخرین آیه مورد بحث) در مورد گروهى از مؤمنان نازل شده که در «مکّه» گرفتار آزار دشمنان بودند، و مى گفتند: اگر ما به «مدینه» هجرت کنیم در آنجا نه خانه اى داریم، نه زمینى، و چه کسى به ما آب و غذا مى دهد؟! (آیه نازل شد و گفت تمام جنبندگان روى زمین، از خوان نعمت خداوند بزرگ، روزى مى برند، غصه روزى را نخورید).(2)
1. «مجمع البیان»، ذیل آیه مورد بحث; «بحار الانوار»، ج 19، ص36 ; «تبیان»، ج 8، ص221.
2. «مجمع البیان»، ذیل آیه مورد بحث; «بحار الانوار»، ج 19، ص36 ; «تبیان»، ج 8، ص223.