وَ مَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرى عَلَى اللّهِ کَذِباً أَوْ قالَ أُوحِیَ إِلَیَّ وَ لَمْ یُوحَ إِلَیْهِ شَیْءٌ وَ مَنْ قالَ سَأُنْزِلُ مِثْلَ ما أَنْزَلَ اللّهُ وَ لَوْ تَرى إِذِ الظّالِمُونَ فی غَمَراتِ الْمَوْتِ وَالْمَلائِکَةُ باسِطُوا أَیْدیهِمْ أَخْرِجُوا أَنْفُسَکُمُ الْیَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذابَ الْهُونِ بِما کُنْتُمْ تَقُولُونَ عَلَى اللّهِ غَیْرَ الْحَقِّ وَ کُنْتُمْ عَنْ آیاتِهِ تَسْتَکْبِرُونَ
چه کسى ستمکارتر است از کسى که دروغى به خدا ببندد، یا بگوید: «بر من وحى فرستاده شده»، در حالى که به او وحى نشده است، و کسى که بگوید: «من نیز همانند آنچه خدا نازل کرده است، نازل مى کنم»؟! و اگر ببینى هنگامى که (این) ظالمان در شدائد مرگ فرو رفته اند، و فرشتگان دست ها را گشوده، (به آنان مى گویند:) «جان خود را خارج سازید! امروز در برابر دروغ هائى که به خدا بستید و نسبت به آیات او تکبّر ورزیدید، مجازات خوارکننده اى خواهید دید»! (خواهى دید که وضع آنها بسیار دردناک و اسفبار است).
در شأن نزول این آیه روایات متعددى در منابع حدیث و کتب تفسیر نقل شده از جمله این که: آیه در مورد شخصى به نام «عبداللّه بن سعد» نازل گردید، که از کاتبان وحى بود، اما خیانت کرد و پیغمبر(صلى الله علیه وآله) او را طرد نمود.
پس از آن، او ادعا کرد: من مى توانم همانند آیات قرآن را بیاورم.
جمعى از مفسران نیز گفته اند: آیه یا قسمتى از آن درباره «مسیلمه کذّاب» که از مدعیان دروغین نبوت بود نازل گردیده است.
ولى با توجه به این که: داستان «مسیلمه» در اواخر عمر پیغمبر(صلى الله علیه وآله) بود، و این سوره از سوره هاى مکى است، طرفداران این شأن نزول معتقدند: این آیه همانند چند آیه دیگر از این سوره در «مدینه» نازل و به دستور پیامبر(صلى الله علیه وآله)در لابلاى آیات این سوره قرار داده شده است.
در هر حال، آیه همانند سایر آیات قرآن که در شرائط خاصى نازل شده مضمون ومحتواى آن کلّىوعمومى است و همه مدعیان نبوت و مانند آنها را شامل مى شود.
* * *
