وَ قالُوا کُونُوا هُوداً أَوْ نَصارى تَهْتَدُوا قُلْ بَلْ مِلَّةَ إِبْراهیمَ حَنیفاً وَ ما کانَ مِنَ الْمُشْرِکینَ
قُولُوا آمَنّا بِاللّهِ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْنا وَ ما أُنْزِلَ إِلى إِبْراهیمَ وَ إِسْماعیلَ وَ إِسْحاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ الأَسْباطِ وَ ما أُوتِىَ مُوسى وَ عیسى وَ ما أُوتِیَ النَّبِیُّونَ مِنْ رَبِّهِمْ لانُفَرِّقُ بَیْنَ أَحَد مِنْهُمْ وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ
فَإِنْ آمَنُوا بِمِثْلِ ما آمَنْتُمْ بِهِ فَقَدِ اهْتَدَوْا وَ إِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما هُمْ فی شِقاق فَسَیَکْفیکَهُمُ اللّهُ وَ هُوَ السَّمیعُ الْعَلیمُ
گفتند: «یهودى یا مسیحى شوید، تا هدایت یابید»! بگو: «(این آئین هاى تحریف شده، نمى تواند موجب هدایت گردد،) بلکه از آئین خالص ابراهیم پیروى کنید; و او هرگز از مشرکان نبود»!
بگوئید: «ما به خدا ایمان آورده ایم; و به آنچه بر ما نازل شده; و آنچه بر ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و پیامبران از فرزندان او نازل گردید، (و همچنین) آنچه به
موسى و عیسى و پیامبران (دیگر) از طرف پروردگارشان داده شده است، و در میان هیچ یک از آنها جدائى قائل نمى شویم، و در برابر فرمان خدا تسلیم هستیم».
اگر آنها نیز به مانند آنچه شما ایمان آورده اید ایمان بیاورند، هدایت یافته اند; و اگر سرپیچى کنند، از حق جدا شده اند و خداوند، شرّ آنها را از تو دفع مى کند; و او شنونده و داناست.
در شأن نزول این آیات از «ابن عباس» چنین نقل شده: چند نفر از علماى یهود و مسیحیان «نجران» با مسلمانان بحث و گفتگو داشتند: هر یک از این دو گروه خود را اولى و سزاوارتر به آئین حق مى دانست و دیگرى را نفى مى کرد، یهودیان مى گفتند: موسى پیامبر ما از همه پیامبران برتر است و کتاب ما «تورات» بهترین کتاب ها است.
عین همین ادعا را مسیحیان داشتند که مسیح بهترین راهنما و «انجیل» برترین کتب آسمانى است، و هر یک از پیروان این دو مذهب مسلمانان را به مذهب خویش دعوت مى کردند، آیات فوق نازل شد و به آنها پاسخ گفت.(1)
* * *
1. «بحار الانوار»، ج 9، ص68 ; «مجمع البیان»، ذیل آیه مورد بحث.