وَ مِنَ النّاسِ مَنْ یَشْرِى نَفْسَهُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللّهِ وَ اللّهُ رَئُوفٌ بِالْعِبادِ
بعضى از مردم (با ایمان و فداکار، همچون على(علیه السلام) در «لیلة المبیت» به هنگام خفتن در جایگاه پیغمبر(صلى الله علیه وآله))، جان خود را به خاطر خشنودى خدا مى فروشند، و خداوند نسبت به بندگان مهربان است.
مفسر معروف اهل تسنن «ثعلبى» مى گوید: هنگامى که پیغمبر اسلام(صلى الله علیه وآله)تصمیم گرفت به «مدینه» مهاجرت کند، براى اداى دین هاى خود و تحویل دادن امانت هائى که نزد او بود على(علیه السلام) را به جاى خویش قرار داد و شب هنگام که مى خواست به سوى غار «ثَور» برود و مشرکان، اطراف خانه او را براى حمله به او، محاصره کرده بودند، دستور داد على(علیه السلام) در بستر او بخوابد و پارچه سبز رنگى (بُرْد حَضْرَمى) که مخصوص خود پیغمبر بود روى خود بکشد، در این هنگام خداوند به «جبرئیل» و «میکائیل» وحى فرستاد:
من بین شما برادرى ایجاد کردم و عمر یکى از شما را طولانى تر قرار دادم کدام یک از شما حاضر است ایثار به نفس کند و زندگى دیگرى را بر خود مقدم دارد؟
هیچ کدام حاضر نشدند.
به آنها وحى شد، اکنون على(علیه السلام) در بستر پیغمبر خوابیده و آماده شده جان خویش را فداى او سازد، به زمین بروید و حافظ و نگهبان او باشید.
هنگامى که جبرئیل بالاى سر و میکائیل پایین پاى على(علیه السلام) نشسته بودند، جبرئیل مى گفت: «بَه، بَه، آفرین بر تو اى على! خداوند به واسطه تو بر فرشتگان مباهات مى کند».
در این هنگام آیه فوق نازل گردید(1) و به همین دلیل آن شب تاریخى «لیلة المبیت» نامیده شده است.
«ابن عباس» مى گوید: این آیه هنگامى که پیغمبر از مشرکان کناره گرفته بود و به سوى غار مى رفت درباره على(علیه السلام) که در بستر پیغمبر خوابیده بود نازل شد.(2)
«ابو جعفر اسکافى» مى گوید: جریان خوابیدن على(علیه السلام) در بستر پیغمبر(صلى الله علیه وآله)به تواتر ثابت شده و غیر از کسانى که مسلمان نیستند و افراد سبک مغز آن را انکار نمى کنند.(3)-(4)
* * *
1. «بحار الانوار»، ج 19، ص 38، 39، 64 و 86، و ج 36، ص 40 و 43 .
2. «بحار الانوار»، ج 19، ص56، ح 16، و ج 36، ص41، ح 3، و ص42، ح 5 .
3. همان طور که «ابن ابى الحدید» در «شرح نهج البلاغه»، ج 13، ص 261 و 262 ذکر کرده است; «الغدیر»، ج 2، ص47.
4. ج دوم «الغدیر» ص48 به بعد مى نویسد: «غزالى» در کتاب «احیاء العلوم»، ج 3، ص238 و «گنجى» در کتاب «کفایة الطالب»، ص114 و «صفورى» در «نزهة المجالس»، ج 2، ص209 و «ابن صباغ مالکى» در کتاب «الفصول المهمة»، ص33، «سبط ابن جوزى حنفى» در «تذکرة الخواص»، ص21، «شبلنجى» در «نور الابصار»، ص86 و «احمد» در «مسند»، ج 1، ص348 و «تاریخ طبرى»، ج 2، ص 99 تا 101، و «ابن سعد» در کتاب «الطبقات»، ج 1، ص212، و «ابن هشام» در «سیرة»، ج 2، ص291 و «حلبى» در «سیره» خود و «تاریخ یعقوبى»، ج 2، ص29 جریان «لیلة المبیت» را نقل کرده اند.