اختلافات فقها در مسائل درجه سه و چهار است و در مسائل اصولى و اساسى اختلافى نيست و به همين دليل ملاحظه مى كنيد افرادى كه از علماى مختلف پيروى مى كنند، همه با هم در صف واحد جماعت نماز مى خوانند، بدون اين كه اختلاف فتاوا در مسائل جزئى مانع از هماهنگى آنها در جماعت بشود، يا اين كه همگى به حج مى روند و مراسم حج را در روزهاى معيّن انجام مى دهند، بدون اين كه اختلاف فتاوا مشكلى حتّى براى افراد يك كاروان ايجاد كند. اينها همه نشان مى دهد كه اختلاف فتاوا در مسائلى است كه به وحدت مسلمين لطمه نمى ‏زند.

امام علي(ع) در بیان حوادث پيش از قيام حضرت مهدى(عج) مى فرمايد: «هنگام فرا رسيدن وعده ها است، از ظهور فتنه ها، آشوبها و سلطه ظالمان، گروهى براى يارى او مهيا مى شوند همچون مهيا شدن شمشير به دست آهنگر تيزگر، چشم آنان با قرآن روشنى مى گيرد و تفسير آياتش به گوش آنها افكنده مى شود و هر صبح و شام از جام حكمت سيراب مى شوند. حضرت، بردگانِ ملّتها و افراد اسير را آزاد مي سازد، گمراهان و ستمگران متحد را پراكنده مي كند و حق جويان متفرق را گرد هم مي آورد».

«انتظار» براي فرد منتظر آثار مثبت زيادي دارد؛ خودسازى فردى و خود يارى هاى اجتماعى ثمره انتظار است. منتظران راستين وظيفه دارند هم به خويش بپردازند و هم مراقب حال يكديگر باشند. اثر مهم ديگر، حل نشدن در مفاسد محيط و عدم تسليم در برابر آلودگى هاست؛ هنگامى كه فساد فراگير می شود، گاه افراد پاك در يك بن بست سخت روانى فكر مى كنند كار از كار گذشته و ديگر اميدى به اصلاح نيست و اینجاست که تنها مسئله اميد بخش، انتظار اصلاح جهانی است.

بسيارى از سران صوفيه با دانش های آموختنى به مخالفت برخاستند. مثلا «جنيد بغدادى» معتقد بود خواندن و نوشتن سبب پراكندگى انديشه صوفى است و «شيخ عطار» در شرح حال «بشر حافى» نوشته: هفت صندوق از كتب حديث داشت که همه را در زير خاك دفن كرد؛ و یا «احمد بن ابى الحوارى» بزرگ صوفيه كتب خود را به دريا ريخت. این در حالی است که ائمه(ع) تأكيدات زيادى درباره حفظ آثار روایی نموده اند مثلا: مرحوم مجلسى از پیامبر(ص) نقل مى كند: «كسى كه براى امت من 40 حديث حفظ كند خداوند در روز قيامت او را عالم بر مى انگيزد».

ایشان در این رابطه می فرمايد: «آگاه باشيد! تعليمات و قوانين دين يكى است و راههاى آن مستقيم و نزديك و سهل است، كسى كه از آن راه برود به منزل مقصود مى رسد، و غنيمت مى برد، و آن كس كه از آن بازايستد، گمراه و پشيمان مى گردد». در واقع تمام تعليماتى كه در آيين خداوند وارد شده است اعم از معارف و اعتقادات و قانونها و برنامه ها و دستورهاى اخلاقى، ريشه همه اينها در تمام اديان آسمانى يكى است، هر چند به مقتضاى زمان و پيشرفت بشر، در شرح و تفصيلها، و شاخ و برگ ها تفاوتهايى وجود دارد.

امام علی(ع) پراکندگی، جهل و هواپرستی مردم را مانعی در مسیر اقامه عدالت دانسته و می فرماید: «اى ارواح پراختلاف و اى دل هاى پراكنده! شمايى كه بدنهايتان ظاهر است و عقلهايتان پنهان». در واقع حضرت اختلاف و پراكندگى را سبب از بین رفتن نيروها می داند. سپس مى فرمايد: «پيوسته شما را متوجه حق مى سازم ولى شما فرار مى كنيد. هيهات! كه من بتوانم به وسيله شما ظلمت را از چهره عدالت برگيرم». در واقع زدودن تاريکی از چهره عدالت نيازمند ياران آگاه و فداكار است نه مردمی همانند اهل کوفه که امام گرفتار آنان بود.

راه نجات مسلمانان از پراکندگى نه در دست کشیدن شیعیان از مذهب شان و گرویدن به مذهب جمهور است و نه عدول اهل سنت از مذهب شان به تشیع. بلکه اتفاق مسلمانان با به رسمیت شناختن مذهب همدیگر حاصل می گردد.

در هنگام ازدواج علی(ع) با فاطمه(س) ازپیامبر(ص) دعاهایی نقل شده که آن حضرت
از ابن عباس و سعد بن معاذ و... روایت شده که پیامبر(ص) شب ازدواج علی(ع) با فاطمه(س) برای آن دو و نسل و ذریه ایشان دعا کرده و از خدا برایشان جمع شدن پراکندگی، برکت و فرزندان صالح و پاکیزه را طلب کرد.