آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

امام علي(ع) در بیان حوادث پيش از قيام حضرت مهدى(عج) مى فرمايد: «هنگام فرا رسيدن وعده ها است، از ظهور فتنه ها، آشوبها و سلطه ظالمان، گروهى براى يارى او مهيا مى شوند همچون مهيا شدن شمشير به دست آهنگر تيزگر، چشم آنان با قرآن روشنى مى گيرد و تفسير آياتش به گوش آنها افكنده مى شود و هر صبح و شام از جام حكمت سيراب مى شوند. حضرت، بردگانِ ملّتها و افراد اسير را آزاد مي سازد، گمراهان و ستمگران متحد را پراكنده مي كند و حق جويان متفرق را گرد هم مي آورد».

امام علی(عليه السلام) در خطبه 150 نهج البلاغه اشاره به حوادثِ پيش از قيام مهدى(عجل الله) و سپس قيام مبارك او می نماید و مردم را مخاطب قرار داده و مى فرمايد: (اى جماعت! اكنون، هنگام فرا رسيدن تمام آنچه به شما وعده داده شده است، مى باشد از ظهور فتنه ها و آشوبها و سلطه ظالمان و تحت فشار قرار گرفتن مظلومان و نيز هنگام نزديك شدن طلوع چيزى است كه از آن آگاهى نداريد از حكومت عدل و داد و برچيده شدن ظلم و فساد)؛ «يَا قَوْمِ، هذَا إبَّانُ(1)وُرُودِ كُلِّ مَوْعُودٍ وَ دُنُوٍّ مِنْ طَلْعَةِ مَا لَا تَعْرِفُونَ».
سپس با بيان روشن ترى از اين ظهور بزرگ، سخن مى گويد و مى فرمايد: (آگاه باشيد! آن كس از ما اهل بيت پيامبر(صلى الله عليه وآله) كه آن فتنه ها را دريابد با چراغ روشنى بخش، در آن گام مى نهد و به سيره و روش صالحان پيامبر و ائمه اهل بيت رفتار مى كند)؛ «أَلَا وَ إنَّ مَنْ أَدْرَكَهَا مِنَّا يَسْرِي فِيهَا بِسِرَاجٍ مُنِيرٍ وَ يَحْذُو(2)فِيهَا عَلَى مِثَالِ الصَّالِحِينَ».
و در ادامه اين سخن برنامه هاى آن مصلح بزرگ را در چند جمله كوتاه و پرمعنى بيان کرده و مى فرماید: (او مى آيد تا در آن ميان گره ها را بگشايد، بردگانِ ملّتها و افراد اسير را آزاد سازد، گمراهان و ستمگران متحد را پراكنده كند و حق جويان متفرق را گرد هم آورد، او مدّتى در پنهانى از مردم به سر مى برد آن گونه كه پى جويان اثر قدمش را نبينند، هر چند براى يافتن او بسيار جستجو كنند)؛ «لِيَحُلَّ فِيهَا رِبْقاً(3)وَ يُعْتِقَ فِيهَا رِقّاً، وَ يَصْدَعَ(4)شَعْباً(5)وَ يَشْعَبَ صَدْعاً، فِي سُتْرَةٍ عَنِ النَّاسِ لَا يُبْصِرُ الْقَائِفُ(6)أَثَرَهُ وَ لَوْ تَابَعَ نَظَرَهُ».
اين تعبيرات كاملاً بر مسأله ظهور مهدى(عجل الله تعالی فرجه الشريف) تطبيق مى كند زيرا او زنجيرهاى اسارت را پاره مى كند و مظلومانِ در بند را آزاد مى سازد، شوكت ظالمان را در هم مى شكند و جمع آنها را پراكنده مى سازد، سال ها در خفا زندگى مى كند بى آن كه تيزبين ترين جستجوگران بتوانند جاى او را پيدا كنند.
جالب توجه اين كه «ابن ابى الحديد» با تعصب خاصى كه در بسيارى از مسائل مربوط به امامت دارد در شرح عبارات فوق تصريح مى كند كه منظور از جمله «وَ إنَّ مَنْ أَدْرَكَهَا مِنَّا يَسْرِي فِيهَا بِسِرَاجٍ مُنِيرٍ...»، مهدى آل محمّد(صلى الله عليه وآله) است و اوصاف بعد را نيز منطبق بر او مى داند هر چند طبق عقيده اى كه اهل سنّت درباره مهدى(عجل الله تعالی فرجه الشريف) دارند مى گويد او در آخرالزمان متولد مى شود.(7)
و در پايان اين بخش به اصحاب و ياران آن حضرت و اوصاف آنها اشاره كرده چنين مى فرمايد: (سپس گروهى براى يارى او مهيّا مى شوند همچون مهيّا شدن شمشير به دست آهنگر تيزگر، چشم آنان با قرآن روشنى مى گيرد و تفسير آياتش به گوش آنها افكنده مى شود، و هر صبح و شام از جام حكمت سيراب مى شوند)؛ «ثُمَّ لَيُشْحَذَنَّ(8)فِيهَا قَوْمٌ شَحْذَ الْقَيْنِ(9)النَّصْلَ، تُجْلَى بِالتَّنْزِيلِ أَبْصَارُهُمْ، وَ يُرْمَى بِالتَّفْسِيرِ فِي مَسَامِعِهِم، وَ يُغْبَقُونَ(10)كَأْسَ الْحِكْمَةِ بَعْدَ الصَّبُوحِ».
از خطبه مورد بحث مانند بسيارى از رواياتى كه پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) و ائمه اهل بيت(عليهم السلام) نقل شده دو امر مهم استفاده مى شود.
نخست اين كه: اين ظهور مقدّس كه براى برچيدن بساط ظلم و گسترش توحيد و عدل، صورت مى گيرد، زمانى خواهد بود كه فساد، صحنه جهان را گرفته باشد، يعنى انسانها از ظلم و جور و ستم خسته مى شوند و راه هاى اصلاح بسته مى شود و تمام مكتبها و قانون هاى بشرى ناكارآمدى خود را عملاً ثابت مى كنند و همين امر آمادگى براى پذيرش آن حكومت الهى را افزايش مى دهد.
ديگر اين كه: ياران مهدى(عجل الله تعالی فرجه الشريف) و اصحاب او براى پياده كردن اين طرح عظيم جهانی افرادى هستند آگاه و دانشمند، شجاع، با شهامت و دلسوز و مهربان و همواره گوش به فرمان.
اين بحث كوتاه را با حديثى از صحابى معروف «ابو سعيد خُدرى» كه در كتاب «مسند احمد حنبل» آمده است پايان مى دهيم. او مى گويد: پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) فرمود: «لَا تَقُومُ السَّاعَةُ حَتّى تَمْتَلِأَ الاَرْضُ ظُلْماً وَ عُدْواناً قَالَ: ثُمَّ يَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ عِتْرَتِي أَوْ مِنْ أَهْلِ بَيْتِي يَمْلَأُهَا قِسْطاً وَ عَدْلاً كَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ عُدْوَاناً»؛ (قيامت بر پا نمى شود تا آن زمانى كه زمين پر از ظلم و ستم گردد، سپس مردى از عترت من ـ يا از اهل بيت من ـ خروج مى كند و زمين را پر از عدل و داد مى كند آن گونه كه از ظلم و ستم پر شده است).(11)
همين معنا در «سنن ابى داود» نيز با مختصر تفاوتى نقل شده است.(12)،(13)