منافات آیه «فَلا تَدْعُوا مَعَ اللهِ أَحَدا»، با توسل و طلب شفاعت از غیر خدا!

با توجه به برخی آیات مثل آيـه ۸۸ سوره قصص که می فرماید: «وَ لا تَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَر»؛ (هيچ معبود ديگري را با خدا مخوان)، آیا توسل و شفاعت با توحيد سازگار است؟!

اولًا: در قرآن مجيد لفظ دعوت در مواردى بكار رفته است كه هرگز نمى ‏توان گفت مقصود از آن عبادت است؛ مانند آیه 5 سوره نوح که می فرماید: «قالَ رَبِّ انّى دَعَوْتُ قَوْمي لَيْلًا وَنَهاراً»؛ آيا مى‏ توان گفت مقصود حضرت نوح اين است كه من قوم خود را شب و روز عبادت كردم؟!  در اين آيه و ده ها آيه ديگر، لفظ دعوت در معناى غير عبادت و پرستش بكار رفته است، از اين جهت نمى ‏توان گفت دعوت و عبادت مترادف يكديگرند و اگر كسى از پيامبر يا مرد صالحى استمداد كرد و آنان را خواند در اين صورت آنها را عبادت كرده است؛ زيرا دعوت و ندا اعم از پرستش است.

ثانیا: مقصود از دعائی که در این آيات از آن نهی شده است، مطلقِ خواندن نيست، بلكه دعوت خاصى است كه مى‏ تواند با لفظ پرستش مرادف باشد؛ زيرا مجموع اين آيات درباره بت پرستانى وارد شده است كه بت‏هاى خود را خدايان كوچكى مى‏ پنداشتند كه برخى از شؤون الهى به آنها سپرده شده و در كار خود نوعى استقلال دارند؛ ناگفته پيداست كه خضوع و تذلّل يا هر نوع گفتار و رفتار در برابر موجودى به عنوان خداى بزرگ و يا خداى كوچك از اين نظر كه او اللَّه و رب‏ و مالك امور شفاعت‏ و مغفرت‏ است، عبادت و پرستش خواهد بود و از نظر قرآن ممنوع است.

«کراهت» امام زمان(عج) از بیعت با ایشان!؟

معنای این روایت که "امام زمان(عجل الله تعالی فرجه) از روى اكراه با مردم بيعت مى كند" چیست؟

طبق روايات، امام زمان(عج) از بيعت كردن مردم كراهت دارند. ممكن است مقصود به اين كراهت داشتن اين باشد كه چون مظلومان از حضرت تقاضاى رفع ظلم مى كنند لذا حضرت از روى تواضع در ابتدا كراهتي از خود نشان مى دهند؛ خصوصاً آنكه اين كار بايد به اذن و اراده و مشيت خداوند صورت پذيرد.

مقایسه طلب شفاعت از پیامبر(ص) با طلب شفاعت از بت ها

آیا طلب شفاعت از بت ها توسط بت پرستان و طلب شفاعت از پیامبر(صلى الله علیه وآله)یکسان مى باشد؟

مقایسه طلب شفاعت مسلمان ها از پیامبر(ص) و اولیاء با طلب شفاعت از بت مقایسه نادرستى است؛ زیرا بت پرست ها بت ها که طبق قرآن ضرر و نفعی نمی رسانند، را مستقل در شفاعت مى دانستند در حالى که ما در مورد پیغمبر(ص) قائل هستیم که حضرت به اذن خدا شفاعت مى کند و قرآن هم در سرزنش مشرکان تأکید زیادی روی کلمه اذن دارد.

توحید، و استعانت از غیر خدا

آیا استعانت از غیر خدا با توحید منافات دارد؟

قرآن، توحید در استعانت را به توحید در عبادت عطف مى کند و عبادت غیر خدا و استعانت از غیر خدا را جایز نمی داند. از سویی به استعانت از غیر خدا دستور مى دهد. در واقع استعانت از غیر خدا دو صورت دارد؛ 1- از او کمک بخواهیم، با این اعتقاد که کار او مستند به خداست، یعنى با قدرتى که از سوى خدا و به اذن او دارد، مشکلات را حل می کند. که در واقع استعانت از خدا است. 2- از او کمک بخواهد، با این اعتقاد که در تأثیرش مستقل از خدا است. بى شک این اعتقاد شرک است و چنین استعانتى پرستش می باشد.

منظور از «ولایت تکوینی» و «تشریعی» امام(ع)

«ولایت تکوینی» و «ولایت تشریعی» به چه معناست؟

در «ولايت تكوينى» فرد بر اثر پيمودن راه بندگى به چنان قرب و كمال معنوى مي رسد كه به اذن الهى مي تواند در جهان تصرف و اعمال نظر كند. این توانایی، اكتسابى است؛ ولى مقامات بيان شده در «ولايت تشريعى» موهبتی خداوندى است كه پس از تحصيل يك سلسله زمينه ها، چيزى جز خواست خداوند در آن دخالت ندارد.

اختصاص داشتن «ولایت» به خداوند از ديدگاه قرآن

آیا از ديدگاه قرآن، «ولایت» تنها مختص و متعلق به خداوند است؟

از جمع بين آياتی که ولایت را منحصر به خداوند می دانند و آياتی که دیگران را همراه با خداوند دارای ولایت می دانند استفاده مى شود كه «ولايت» در اصل براى خداوند متعال است و ديگران به جهت قرب به خدا و با اذن او از اين مقام بهره مند مى شوند.

مستقل ندانستن شفیع

آیا طلب شفاعت از غیر خدا نشانه مستقل دانستن شفیع نیست؟

طلب شفاعت از غیر خدا با اعتقاد به شفاعت او به اذن الهی می باشد و نشانه مستقل دانستن شفیع نیست اما اگر کسى چنین اعتقادى داشته باشد و او را مستقل بداند شرک می باشد.

مقایسه «شفاعت خواهى از غیر خدا»، با «شفاعت خواهى از بتها»

آیا شفاعت خواهى از اولیاء خدا با شفاعت خواهى از بتها یکی است؟

شفاعت خواهى از اولیاء خدا با شفاعت خواهى از بتها یکی نیست؛ زیرا اوّلاً: مشرکین بتها را عبادت مى کردند و شرک در عبادت داشتند. ثانیاً: علاوه بر شرک در عبادت شرک در ربوبیّت و مدبّریت هم داشتند و بتها را همه کاره و مستقل می دانستند. ولی در شفاعت خواهى: پیغمبر را انسان و مخلوقى از مخلوقات خدا مى داند و فقط مى گوید چون خداوند به او اذن شفاعت داده است من از او مى خواهم که مرا شفاعت کند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال الصّادق عليه السّلام :

اَللّهم ... وَ ارْحَمْ تِلْکَ الاَعْيُنَ الَّتى جَرَتْ دُمُوعُها رَحْمَةً لَنا وَ ارْحَمْ تِلْکَ الْقُلُوبَ الَّتى جَزَعَتْ وَ احْتَرَقَتْ لَنا وَ ارْحَمِ الّصَرْخَةَ الّتى کانَتْ لَنا.

بحارالانوار، ج 98، ص 8