امام علی(ع) درباره حقوق فرماندهان بر حاکم می فرمايد: «حق شما بر من اين است كه جز اسرار جنگى چيزى را از شما پنهان نكنم و هيچ كارى را بدون مشورت با شما ـ جز در مقام قضاوت و بيان حكم الهى ـ انجام ندهم. هيچ حقى را از شما به تأخير نيندازم و پيش از رسيدن به مقطع نهايى آن را قطع نكنم و همه شما در حق، نزد من يكسان باشيد؛ اما حق من بر شما اين است كه اطاعتم كنيد و از دعوتم [براى جهاد و غير آن] تخلف نكنيد و در دستوراتم سستى و تفريط نكنيد و در ميان مشكلات و شدايد براى حق و به سوى حق فرو رويد».

روایت «مفضل بن عمر» كه مي فرمايد: «از مكان او هيچ يك از اولاد و غير اولادش اطلاع نمى يابد» دلالتي بر ازدواج امام زمان(عج) ندارد؛ چون اين روايت را نعمانى به همين مضمون در كتاب «الغيبة» نقل كرده و به جاى كلمه «ولد» كلمه «ولى» آورده است. ضمن اینکه روايت دلالت ندارد كه امام زمان(عج) همين الان داراى همسر و فرزند است و امكان دارد مربوط به فرزندان زمان ظهور باشد. همچنین احتمال دارد كه تعبير از باب مبالغه در خفاى شخص باشد، به طوري كه اگر حضرت فرزند نيز مى داشت كسى از جايگاه او اطلاع نداشت.

ادیبان، عالمان و مفسّران بزرگى مثل فراء، اخفش، مبرد، راغب، زمخشری و... می گویند که کلمه مولا به معنی اولویّت در امور و سرپرستى امور و سیادت و ریاست و زعامت می باشد و همچنین ولىّ و مولا، هر دو در این معنا استعمال مى شوند. لذا پیام مهم روز غدیر و آن همه تأکید بر آن چیزی جز امامت علی(ع) نمی باشد.

برخی از آیات قرآن مسأله امامت را به صورت کلی مطرح کرده است، از جمله: 1- آیه ولایت‏: ولىّ در آیه به معنى سرپرست و کسى است که زمام امور را به دست گیرد. 2- آیه أولوا الامر: أولو الامر به معناى فرمانروایى است که اطاعت آنان در کنار اطاعت خدا و رسول، قرار گرفته است. 3- آیه اکمال‏ دین: یعنی امامت کامل کننده دین است.

روايات فراوانى داريم كه با صراحت مى گويد: اين آيه در جريان غدير خم و خطبه پيامبر(ص) و معرفى على(ع) به عنوان وصىّ و ولىّ نقل شده است. در اين باره مي توان به كتابهايي مانند: الغدير، احقاق الحقّ، المراجعات، عبقات الانوار و دلائل الصدق مراجعه كرد.

از جمع بين آياتی که ولایت را منحصر به خداوند می دانند و آياتی که دیگران را همراه با خداوند دارای ولایت می دانند استفاده مى شود كه «ولايت» در اصل براى خداوند متعال است و ديگران به جهت قرب به خدا و با اذن او از اين مقام بهره مند مى شوند.

بخارى حدیث«ولایت» را از بریده نقل کرده، ولى آن را تقطیع کرده و اصل کلام پیامبر(ص) که جمله؛ «و هو ولىّ کلّ مؤمن بعدى» است، را حذف نموده است. یعنی دقیقا آن قسمت را که دلالت بر ولایت امیرالمؤمنین(ع) دارد نقل نکرده است.

اولا: چنین اجماعى وجود نداشته. ثانیا: بر فرض ثبوت اجماع، چون با تهدید وتطمیع بوده اعتبار ندارد. ثالثا: چگونه حدیث ولایت خبر واحد است در حالى که ده ها نفر از علماى اهل سنت آن را از چهارده نفر از صحابه نقل کرده اند، از طرفی ابن حجر روایتی که منقول 8نفر از صحابه است، را متواتر می داند.رابعا: احادیث ولایت که شیعه به آن استدلال مى کند قطعى است و با ادله قطعی دیگر تأیید مى شود.

ابن صباغ مالکى در شرح حال امام رضا(ع) مى گوید: «على بن موسى الرضا در مدینه، سال 148 هـ.ق متولد شد. القابش: رضا، صابر، زکىّ، ولىّ، و مشهورترین آن رضا است». سپس مى نویسد: «مناقب و فضایل او عالى، صفاتش زیبا، نفسش شریف و پاکیزه و از زمره بنى هاشم بوده و خاندان گرامى او، خاندان نبوّتند. امام از جهت نسب، پسر موسى کاظم پسر جعفر صادق پسر محمد باقر پسر على زین العابدین پسر حسین بن على بن ابى طالب(علیه السلام) است».

گروهى از صحابه در زمان پیامبر(ص) با شنیدن آیات و روایات ولایت و خلافت علی(ع)، او را به عنوان ولی و جانشین پس از پیامبر(ص) قبول کرده بودند. این گروه از همان دوران به شیعه على(ع) معروف شدند. بسیاری از علمای اهل سنت مثل ابوحاتم رازی، ابن خلدون، محمد کردعلی، صبحی صالح و... روایاتی در این خصوص ذکر کرده و افرادی مثل ابوذر، سلمان، مقداد، عمار و... را از جمله این صحابه نام برده اند.