اختلاف فتاوی فقط در محدوده اندكى از فقه و شريعت كامل اسلام است و فقهاى مذاهب اسلامى در اكثر مسائل فقهى اتّفاق نظر دارند. علاوه بر آن شريعت اسلامی يكى بيش نيست و اگر اختلافى در احكام فقهى منبعث از فتاواى فقيهان مشاهده مى ‏شود، ناشى از اختلاف برداشت آنان از منابع فقهى شريعت است. برخی از مهم ترین عوامل اختلاف زا عبارت اند از: اختلاف در پاره اى از منابع استنباط احكام‏ مانند ظواهر آيات قرآن‏ و عرف‏، دسترسى يا عدم دسترسى به برخى از احاديث‏، اختلاف در معيار وثاقت راويان‏، اختلاف در جهت صدور حديث‏ از حیث واقعى يا تقيه اى بودن حديث‏ و ثابت یا موقتى بودن حکم آن، اختلاف در نسخ حكم‏، اختلاف قرائت آيات يا نقل متون احاديث‏، اختلاف در دلالت آيات و روايات و فهم و تفسير آنها، اختلاف در ترجيح ادلّه متعارض‏، اختلاف در موارد حجيّت اصول عمليّه‏، اختلاف نظر در مورد محدوده قواعد فقهيّه‏، اختلاف در دايره حجيّت عقل‏، اختلاف در اقسام اجماع‏، تأثير شرايط اجتماعى در فتواى مجتهد، اختلاف در مصادیق و موضوعات احکام و... .

از نگاه اسلامی «توهين» به عقاید و مقدسات ديگران، امری ناپسند بوده و حتّی «فحّاشی» به بت بی جان نیز مذموم است؛ ضمن اینکه جان، مال و آبروی هر انسانی فارغ از «عقیده اش» محترم است. اما این به معنای درست پنداشتن و صحیح شمردن، حق دانستن و به رسمیّت شناختن همه آن عقاید نمی باشد. یعنی «عقیده» از حیث «عقیده» و «مبنای آن» مصون از نقد، چالش و مبارزه نخواهد بود و از این حیث محترم نیست. راه دين در تعامل با پيروان باورهای مختلف، نقد و بررسي عقلاني آنهاست؛ آنها که بر پایه منطق و مبانی عقلی و فطری بنا شده باشند، محترم شمرده شده و آنها که بر اساس تقلید، تعصب، خرافه و ... باشند، ارزشی نخواهند داشت و با عقایدی مانند بت پرستی، شیطان پرستی، انحرافات جنسی اخلاقی و ... که نوعی انحراف و بیماری فکری و اخلاقی است، مانند یک بیماری برخورد خواهد شد، نه نوعی «اندیشه و باور محترم عقلانی»!

چشم و هم چشمى ها، ارزش هاى موهوم، رسوم و عادات غلط، هوس هاى زودگذر، کسب افتخار و شخصیت و آبروهاى خیالى و خلاصه هفت خوان توقّعات نامحدود و رؤیایى، اشکال تراشى هاى بى مورد والدین و اقوام، مهریه هاى کمرشکن، تشریفات زاید و هزار گونه «مقدّمات» و «مخلفات» و رقابت های کشنده، ایرادگیرى بی مورد در مورد هم شأن بودن دو خانواده، عشق هاى آتشین و غیر قابل کنترل و درعین حال حساب نشده و وسواس و عدم اعتماد و احتمال خیانت یکدیگر در آینده، از موانع جدی ازدواج است.

هر انسانی بر مبنی فطرت، خود و جهان هستی را نیازمند خالقی نیرومند و جاودانه می بیند. ندای فطرت، ندایی پاک و سرشار از مهر و محبت است که با استحکام و منطق، فرمان اعتقاد به خدا را صادر می کند. البته شدّت و ضعف تأثیر فطرت، بستگی به شرایط محیط، تربیت و تبلیغات دارد. به عنوان مثال؛ اشخاص در هنگام قدرت هیچ توجهی به خدا ندارند اما در تنگنای شکست و ناتوانی با رغبت به این مبدء مقدس توجه می کنند.

عادات و رسوم، امورى متغیر و ناپایدارند که در سراسر تاریخ و در بین تمام اقوام، در حال دگرگونی است، حال اگر موضوعى در بین تمام اقوام و ملّتها و در هر عصر و زمان بدون استثناء وجود داشته باشد آن موضوع ریشه در فطرت دارد. همانند علاقه مادر به فرزند. جامعه شناسان و مورّخان معتقدند، ایمان و مذهب در هر عصر و زمانی در بین بشر وجود داشته و خود دلیل روشنى است بر این که خداپرستى فطری است، نه آن که نتیجه رسم و عادت باشد، زیرا نتایج رسم و عادت، نمی تواند عمومى و جاودانى باشد.

در سوره شعراء، مائده، اعراف، لقمان و زخرف سخن از ایستادگی مشرکان در مقابل حقّ، به بهانه تقلید از پیشینیان است. به اين ترتيب كفر و بت پرستى و انواع گناهان و عادات زشت از طريق تقليد كوركورانه از نسلى به نسلى منتقل مى شد؛ و روح تقليد چنان حجاب ضخيمى بر عقل و فكر آنها مى انداخت كه هر حقيقتى را منكر مى شدند.