تبیین «خير» و «شرّ» در روايات اسلامی

«خير» و «شرّ» در روايات اسلامی چگونه تبیین شده است؟

در بسيارى از روايات صريحاً آمده كه خير و شرّ هر دو مخلوق الهى هستند. از جمله در حديثى از امام صادق(ع) چنين آمده است: «من خدائى هستم كه هيچ معبودى جز من نيست من مردم را آفريدم و خير را نيز آفريدم و آن را بر دست كسانى كه دوست مى دارم جارى مى سازم، پس خوشا به حال كسانى كه آن را بر دست هاى آنان جارى مى سازم و من خدائى هستم كه معبودى جز من نيست، مردم را آفريدم و شر را نيز آفريدم و آن را بر دست كسانى كه مى خواهم جارى مى سازم. پس واى بر كسانى كه آن را بر دست هاى آنها جارى سازم».

رابطه بین «گناه» و نزول «بلا» از منظر روايات

روایات اسلامی رابطه بین انجام «گناه» و نزول «بلا» را چگونه تبیین نموده اند؟

روايات اسلامی بخش قابل ملاحظه اى از مصائبى كه دامنگير جوامع انسانى مى شود را ناشی از مجازات و كيفر گناهان می داند. لذا امام صادق(ع) فرمودند: «هنگامى كه خداوند بر قومى غضب كند و عذاب [نابود كننده] بر آنها نازل نسازد قيمت هاى آنها را گران و عمرهايشان را كوتاه مى كند، تجارشان سود نمى برند و نهرهايشان كم آب و ميوه هايشان نمو نمى كند، اشرارشان بر آنها مسلط مى شوند و...». همچنین امام رضا(ع) می فرماید: «هر زمان بندگان گناهان تازه اى را ابداع كنند، خداوند بلاهاى تازه و ناشناخته اى بر آنها مسلط مى سازد».

منظور از «اراده خدا» در روايات اسلامی

منظور از «اراده خدا» در روايات اسلامی چگونه بيان شده است؟

درباره «اراده خداوند» در روايت آمده است كه: «اراده در مورد مخلوقات تصميم درونى، و افعالى كه بعد از آن ظاهر مى شود مى باشد؛ و امّا در مورد خداوند اراده او فقط به معنى ايجاد است، نه انديشه مى كند، و نه تصميم مى گيرد، و نه فكر مى كند؛ و اينگونه صفات از او منتفى است؛ چه اين كه اينها همه از صفات خلق است». روشن است كه حديث اشاره به «اراده فعلى» خداوند دارد و «اراده ذاتى» علم به نظام احسن است.

چگونگي بيان «ازلى و ابدى» بودن خداوند در روايات

«ازلى و ابدى» بودن خداوند در روايات اسلامى چگونه بيان شده است؟

در منابع اسلامی روايات بسیاری در تبیین «ازلی و ابدی» بودن خداوند آمده است. لذا امام علی(ع) می فرماید: «براى اوليّت او آغاز، و براى ازليّتش پايانى نيست»، سپس می فرماید: «با حدوث موجودات، ازليّت خود را آشكار ساخته است». همچنین امام صادق(ع) می فرماید: «او قبل از همه چيز آغاز بوده و بعد از همه چيز آخر است؛ صفات و اسماء اش دگرگون نمى شود آن گونه كه از ديگران دگرگون مى شود»، همچنین می فرماید: «او آغاز است نه اين كه چيزى قبل از او باشد، او هميشه بوده و هميشه خواهد بود، نه آغازى دارد و نه پايانى».

نفي «رؤيت خداوند» در روايات اسلامی

روايات اسلامی در مسئله «رؤيت خداوند» چه دیدگاهی ارائه می كنند؟

درباره «رؤيت خداوند»، رواياتى در نهج البلاغه و ساير منابع مربوط به اهل بيت(ع) هست كه با صراحت، رؤيت با چشم ظاهر را نفى مى كند و رؤيت با چشم دل را به جاى آن قرار مى دهد. در نهج البلاغه آمده است: ذعلب يماني از امام علي(ع) پرسيد: آيا هرگز پروردگارت را ديده اى اى اميرمؤمنان!. امام(ع) در پاسخ فرمود: آيا كسى را كه نمى بينم پرستش كنم؟! پرسيد: چگونه او را مى بينى؟ فرمود: «چشم هاى ظاهرى هرگز او را نمى بيند؛ امّا قلب ها با حقيقت ايمان وى را درك مى كنند».

چگونگی بيان «عدل الهی» در روايات اسلامی

«عدل الهی» در روايات اسلامی چگونه بيان شده است؟

مسأله «عدل الهى» در روايات زیادی مورد تاكيد قرار گرفته است. امام على(ع) فرمودند: «[خدا] برتر از آن است كه بر بندگانش ظلم كند؛ [او] در ميان بندگانش قيام به عدل نموده و در حكمش عدالت را نسبت به آنها مراعات كرده است». همچنین مى فرمايد: «گواهى مى دهم كه او عادل است عادل و داورى است پايان دهنده خصومتها». امام صادق(ع) مي فرمايد: «خدا نورى است كه هرگز ظلمت در آن نيست، صدقى است كه دروغ در آن راه ندارد، عدالتى كه ظلم در آن نيست و ...». در «صحيح ترمذى» آمده: «او خدايى است كه سراسر وجودش عدالت است و لطف».

برهان وحدت (تمانع) در روايات اسلامي

برهان وحدت(تمانع) در روايات اسلامي چگونه بيان شده است؟

برهان وحدت(تمانع) با بيان روشن و فشرده در روايات اسلامى آمده است. امام صادق(ع) فرمود: «هنگامى كه مشاهده مى كنيم آفرينش منظّم است، و كواكب در مدارات خود در حركت اند، و تدبير جهان واحد است، و شب و روز و خورشيد و ماه طبق برنامه منظّمى گردش دارند، اين سلامت تدبير، و به هم پيوستگى امور، نشان مى دهد كه مدبّر آنها يكى است».

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قال علي بن موسي الرضا عليه السلام :

کان ابي اذا دخل شهر المحرم لايري ضاحکا و کانت الکابة تغلب عليه حتي يمضي منه عشرة ايام فاذا کان يوم العاشر کان ذلک اليوم يوم مصيبته و حزنه و بکائه و يقول: هو اليوم الذي قتل فيه الحسين عليه السلام

بحارالانوار، ج 44، ص 284