در بسيارى از روايات صريحاً آمده كه خير و شرّ هر دو مخلوق الهى هستند. از جمله در حديثى از امام صادق(ع) چنين آمده است: «من خدائى هستم كه هيچ معبودى جز من نيست من مردم را آفريدم و خير را نيز آفريدم و آن را بر دست كسانى كه دوست مى دارم جارى مى سازم، پس خوشا به حال كسانى كه آن را بر دست هاى آنان جارى مى سازم و من خدائى هستم كه معبودى جز من نيست، مردم را آفريدم و شر را نيز آفريدم و آن را بر دست كسانى كه مى خواهم جارى مى سازم. پس واى بر كسانى كه آن را بر دست هاى آنها جارى سازم».

در قرآن مجيد «خير» و «شر» معناى گسترده اى دارد كه مصاديق گوناگون و افراد مختلفى را شامل مى شود. واژه «خير» در قرآن به معناى مال، علم و دانش، جهاد، اعمال صالحه، ايمان و قرآن به كار رفته است. همچنين در معانى ديگرى مانند انسان هاى خوب، گمان خوب، فرزند صالح، باغ و زراعت و امثال آن به كار رفته است. واژه «شرّ» كه نقطه مقابل «خير» است به معناى بلا و مصيبت، عذاب، انواع ناراحتى ها، شدائد و هر گونه فساد و وسوسه آمده است.

معروف ميان فلاسفه و دانشمندان اين است كه شرّ بازگشت به يك امر عدمى يا يك امر وجودى كه سرچشمه عدم است مى كند. نقطه مقابل آن يعنى خير، چيزى جز وجود نيست. امورى كه احياناً موجب عدم مى شوند مى توانند وجودى باشند؛ ولى همان گونه كه گفتيم اگر خير و شرِّ آنها مساوى، يا شرّ آن غالب و يا شرّ مطلق باشند، هرگز لباس وجود بر اندام آنها پوشيده نخواهد شد. شرّ مطلق مساوى با عدم مطلق است؛ ولى شرّ نسبی بهره اى از وجود دارد و تنها يك قسم از شر نسبى با حكمت خدا سازگار است و آن چيزى است كه جنبه خير آن غالب باشد.

با توجّه به نسبى بودن خير و شرّ و تأثير متقابلى كه اشياء بر يكديگر دارند، بسيار شده كه حوادث و پديده هايى كه ظاهراً در شمار شروراند سرچشمه خيرات مختلفى مى شوند. بسيارى از محروميت ها سبب شكوفائى استعدادها و تلاش هاى عظيم شده و بسيارى از نيازها و محروميت ها سرچشمه اختراعات بزرگ شده است. قرآن مى فرمايد: «[آرى] به يقين با سختى، آسانى است، مسلّماً با سختى، آسانى است» بعضى از مورخان يكى از عوامل مهم پيشرفت سريع مسلمانان را در آغاز اسلام همان انبوه مشكلاتى مى دانند كه مسلمين در ميان آن پرورش يافته بودند.