آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

در بسيارى از روايات صريحاً آمده كه خير و شرّ هر دو مخلوق الهى هستند. از جمله در حديثى از امام صادق(ع) چنين آمده است: «من خدائى هستم كه هيچ معبودى جز من نيست من مردم را آفريدم و خير را نيز آفريدم و آن را بر دست كسانى كه دوست مى دارم جارى مى سازم، پس خوشا به حال كسانى كه آن را بر دست هاى آنان جارى مى سازم و من خدائى هستم كه معبودى جز من نيست، مردم را آفريدم و شر را نيز آفريدم و آن را بر دست كسانى كه مى خواهم جارى مى سازم. پس واى بر كسانى كه آن را بر دست هاى آنها جارى سازم».

دو واژه «خير» و «شرّ» در روايات اسلامى اعم از رواياتى كه از پيغمبر اكرم(صلى الله عليه وآله) رسيده، يا روايات ائمه معصومين(عليهم السلام) بازتاب گسترده اى از جنبه هاى مختلف دارد. در بسيارى از روايات صريحاً آمده كه خير و شر هر دو مخلوق الهى هستند از جمله: در حديثى از امام باقر(عليه السلام) مى خوانيم: «اِنَّ اللهَ يَقُولُ اَنَا اللهُ لا اِلهَ اِلاّ اَنَا، خالِقُ الْخَيرِ وَ الشَّرِ وَ هُما خَلْقانِ، مِنْ خَلْقى...»(1)؛ (من خداوندى هستم كه هيچ معبودى جز من نيست آفريدگار خير و شرّم و آنها دو مخلوق از مخلوقات من هستند).
همين معنا در حديث ديگرى از امام صادق(عليه السلام) آمده است فرمود: «از چيزهايى كه خداوند به موسى(عليه السلام) وحى فرستاد و در تورات نازل فرمود اين بود: «اِنّى اَنَا اللهُ لااِلهَ اِلاّ اَنا، خَلَقتُ الخَلق و خَلَقْتُ الْخَيْرُ وَ اَجْرَيْتُهُ عَلَى يَدَىْ مَنْ اُحِبُّ، فَطُوبى لِمَنْ اَجْرَيْتُهُ عَلى يَدَيْهِ وَ اَنَا اللهُ لااِله اِلاَّ اَنَا، خَلَقْتُ الْخَلْقَ وَ خَلَقْتُ الشَّرَ وَ اَجْرَيْتُهُ عَلى يَدَى مَنْ اُريدُه، فَوَيْلٌ لِمَنْ اَجْرَيْتُهُ عَلَى يَدَيْهِ»(2)؛ (من خدائى هستم كه هيچ معبودى جز من نيست من مردم را آفريدم و خير را نيز آفريدم و آن را بر دست كسانى كه دوست مى دارم جارى مى سازم، پس خوشا به حال كسانى كه آن را بر دست هاى آنان جارى مى سازم و من خدائى هستم كه معبودى جز من نيست، مردم را آفريدم و شر را نيز آفريدم و آن را بر دست كسانى كه مى خواهم جارى مى سازم. پس واى بر كسانى كه آن را بر دست هاى آنها جارى سازم)».
3. باز در حديث ديگرى از امام صادق(عليه السلام) آمده است: «اَلْخَيْرُ وَ الشَّرُّ كُلهُ مِنَ اللهِ»(3)؛ (خير و شر همه از سوى خدا است). احاديث متعدّد ديگرى در اين زمينه در منابع اسلامى وجود دارد كه ذكر همه آنها باعث اطاله بحث می گردد.(4)،(5)