در اسلام جان انسانها محترم است و در این جهت فرقی بین برده با انسان های آزاد نیست و دلیل اینکه در قتل برده توسط انسان آزاد، حکم «قصاص» اجرای نمی شود این است که تفاوت هویت انسان برده نسبت به آزاد، سبب تفاوت آنان در بسیاری از حقوق اجتماعی شده؛ از جمله حق «قصاص» که تساوی جرم و مجازات در آن باید رعایت شود، چون به جرم کشتن یک انسان فاقد اختیار، نباید یک انسان آزاد مجازات شود. در واقع عدم تساوی در جایگاه اجتماعی، مانع «قصاص» می شود.

به واسطه امام کاظم(ع) بُشر حافى توبه نمود؛ روزی امام از کنار خانه اش می گذشت، صداى آواز از آن خانه به گوش امام رسید، امام به کنیز او فرمود: «اى کنیز! صاحب این خانه آزاد است یا بنده؟ او عرض کرد: بلکه آزاد است. حضرت فرمود: راست گفتى، اگر او عبد بود از مولاى خود مى ترسید». وقتی کنیز سخن امام را به بشر گفت، پابرهنه از منزل بیرون آمد و از امام عذرخواهى کرده و گریست و از کردار خود حیا کرده و به دست حضرت توبه نمود.

هر کس سوره نساء را بخواند گویا به اندازه هر مسلمانى که طبق مفاد این سوره ارث مى برد، در راه خدا انفاق کرده است و همچنین پاداش کسى را که برده اى را آزاد کرده به او مى دهند.

1- «بَحیره»: حیوانى بود که پنج بار زائیده بود، در جاهلیت گوش چنین حیوانى را شکاف وسیعى مى دادند، و آن را آزاد مى گذاشتند. 2- «سائبه»: شترى بوده که دوازده یا ده بچه مى آورد، آنها آن را آزاد مى ساختند. 3- «وصیله»: گوسفندى که هفت بار فرزند مى آورد یا دوقلو مى زائید. کشتن چنان گوسفندى نیز در جاهلیت حرام بود. 4- «حام»: حیوان نرى بود که ده بار از آن براى تلقیح استفاده مى کردند و هر بار فرزندى از نطفه آن به وجود مى آمد، کسى حق سوار شدن بر آن را نداشت.

تفاوت هایى ازدواج موقت نسبت به ازدواج دایم، در میزان تعهّدات زن و مرد نسبت به یک دیگر، و فقدان مقررات دست و پاگیر است، از جمله: زن در عقد موقّت نفقه و ارث ندارد. هم چنین زن در عقد موقّت آزاد است که کارى در خارج خانه براى خود انتخاب کند و اجازه همسر براى او شرط نیست مادام که مزاحم حقّ شوهر نباشد. از سویی بر مرد لازم نیست شب ها نزد همسر موقّت خود باشد، و پایان مدّت ازدواج موقت به منزله طلاق است و در صورت آمیزش، زن بلافاصله باید عدّه نگه دارد، که عدّه عقد موقت دو بارعادت ماهیانه دیدن است.

عمر درباره زن دیوانه ای که زنا کرده بود، حکم سنگسار صادر کرد. امام علی(ع) سخن رسول الله(ص) درباره تکلیف نداشتن دیوانه را به عمر یادآور شد. پس حضرت، آن زن را از مامورین عمر گرفت و رها کرد.

آدم(ع) با زندگى در زمین و سختی های آن هیچ گونه آشنائى نداشت؛ لذا لازم بود مدتی در بهشت ـ که یکى از باغ هاى سرسبز و پرنعمت این جهان بود ـ ساکن شود و نیز بداند هر چند او آزاد آفریده شده، اما این آزادى، مطلق نیست که هر چه خواست انجام دهد و نیز لازم بود بداند که اگر خطا و لغزشى دامن گیرش شود درهاى سعادت براى همیشه به روى او بسته نمى شود؛ لذا در عین این که براى خلافت زمین آفریده شده بود، مدتى در بهشت درنگ مى کند و دستورهائى که به او داده مى شود جنبه تمرین و آموزش داشته است.