به اعتقاد «گلادستون» سه چيز تا در ميان مسلمانان وجود دارد آنها در خطر هستند: 1. تا زمانى كه قرآن قرائت و تلاوت و حفظ و تفسير مى شود. 2. تا زمانى كه مسلمانان به حجّ رفته، و مناسك حجّ را بجا آورده، و بر گِرد خانه كعبه چرخيده و با فلسفه و اسرار حجّ آشنا مى شوند. 3. تا زمانى كه صبح و شام نام محمّد بر فراز مأذنه ها بُرده مى شود. بنابراين بايد قرآن را آتش زد و كعبه را ويران ساخت و نام محمّد را از ذهنها پاك كرد.

فقهای شیعه این شهادت را «جزئی» از اذان نمی دانند؛ اما ذکر آن را در اذان «مستحبّ» می دانند. زیرا روایاتی وجود دارد که می گوید، هر گاه شهادت به توحید و رسالت دادید، شهادت به ولایت علی بن ابیطالب(ع) نیز بدهید. اطلاق این روایات شامل اذان نیز می شود. شهادت ثالثه به هیچ وجه بدعت نیست؛ چون فقهای شیعه آن را بخشی از اذان نمی دانند تا ادای آن، وارد کردن چیزی در دین به حساب آید. اگر بخواهیم شهادت ثالثه را بدعت بدانیم، خلیفه دوم به خاطر ایجاد تغییراتی در اذان، سزاوارتر است که به بدعت گذاری متهم شود.

تمام بخش هاى اذان مورد اتفاق مذهب پنج گانه است؛ غیر از«حى على خیرالعمل» که فقط شیعه می گوید. البته مذاهب در تکرار برخی از عبارات اذان با یک دیگر اختلاف دارند.

شیعه به پیروى از روایات ائمه(ع)، «حَىَّ عَلى خَیْرِالْعَمَلِ»  را جزء اذان دانسته و بلال هم در اذان صبح آن را مى گفت، گروه زیادى از صحابه هم در اذان آن را مى گفتند. اما عمر در زمان خلافتش دستور داد این جمله را از اذان حذف کنند، محققان اهل سنت هم این را قبول دارند، سعد تفتازانى در حاشیه بر شرح عضدى گفته: عمر بن خطاب خطبه خواند و گفت: اى مردم! سه چیز در روزگار پیامبر خدا(ص) بود که من از آنها نهى مى کنم و بر آنها کیفر مى دهم: یکى متعه زنان، دیگرى متعه حج و سومى «حَىَّ عَلى خَیْرِالْعَمَلِ».

تثویب (از ریشه ثاب یثوب) به معناى رجوع به امر براى شتاب به نماز است. مؤذن وقتى مى گوید: «الصّلاة خیرٌ من النوم»؛ دوباره سخنى گفته که معنایش شتاب به سوى نماز است. سندى در حاشیه بر سنن نسائى گفته: تثویب یعنى اعلام پس از اعلام. امام گفتن «الصلاه خیر من النوم» در اثناى اذانصبح، مشروع است و یا بدعتى است که پس از پیامبر(ص) به وجود آمده است. آنچه دلالت مى کند بلال آن را افزوده و پیامبر(ص) هم آن را  پذیرفته است. هم چنین گفته می شودعمر بن خطاب به موذن دستور داد آن را در نداى صبح قرار دهد.

شیعه طبق روایات فراوان ائمه(ع)، اتفاق دارند که اذان و اقامه از متن دین و شعائر آن است و خداى متعال توسط جبرئیل آن را بر دل پیامبر اعظم(ص) نازل فرموده است و آن حضرت نیز به بلال یاد داده است. خدایى که نماز را واجب ساخته، اذان را هم واجب کرده و هر دو از سوى یک مبدأ است و در تشریع اذان هیچ انسانى نه در بیدارى و نه در خواب مشارکت نداشته است.

منابع تاریخی بدعتهای فراوانی را به نام معاویه ثبت کرده اند از جمله: گفتن اذان و اقامه در نماز عید فطر و عید قربان، بدعت گزاردن در دیه کافر ذمی و برداشتن مقدار نصف آن برای بیت المال، ترک کردن تکبیرهای مستحبی نماز و مقدم کردن خطبه بر نماز عید.

مؤلف کتاب «و جآء دور المجوس» مى نویسد: «نهضت (امام) خمینى، یک نهضت مجوسى و عجمى است، نه نهضت اسلامى، عربى و محمّدى». او مى نویسد: «خطر حاکمان تهران بر اسلام از خطر یهود شدیدتر است و آنان به زودى با یهود، همداستان شده و به جنگ با مسلمانان خواهند آمد». هم چنین قفارى می گوید: «امام خمینى، نام خود را در اذان نمازها داخل کرده و حتّى نام خود را بر نام پیامبر نیز مقدّم نموده است». در واقع در عصر ارتباطات، چگونه دکتر قفارى صدای اذان هاى شیعه را نشنیده و این سخنان مضحک را به هم بافته است.

ولادت امام حسین(ع) در منابع گوناگون اهل تسنن آمده است؛ ابن عبدالبرّ مى نويسد: «حسین بن علی(ع) در پنجم ماه شعبان سال 3 يا 4 هجرت متولد شد». همچنین در کتاب «اخبار الدول» آمده: «هنگامى که حسین(ع) متولد شد، پیامبر(ص) را از این قضیه مطّلع ساختند. حضرت به خانه زهرا(ع) آمد و او را در بر گرفت و در گوش راستش اذان و در گوش چپش اقامه گفت. جبرئیل نازل شد و دستور داد که او را حسین(ع) نامند همان گونه که درباره حسن(ع) نازل شد.

فقهاى شیعه اتفاق نظر دارند که شهادت بر ولایت على(ع) جزء اذان نیست و اگر فردى شهادت سوم را به عنوان جزئى از اذان بگوید، کار حرامى مرتکب شده است. ولی این شهادت بدون قصد جزئیت، مستحب است و این استحباب، دو مبنا دارد؛ 1- على(ع) به حکم قرآن و حدیث ولىّ خداست. از سویی امام صادق(ع) فرمود: «هرگاه به رسالت پیامبر(ص) شهادت دادید بر ولایت على (ع) نیز گواهى دهید». در واقع احدى از شیعیان آن را به عنوان جزئى از اذان نمى گوید وحتى برخى در اقامه براى اینکه از دیگر اجزا تمیز داده شود، فقط یک بار آن را مى گویند.