بدعت اضافه کردن چیزی در دین یا کاستن از آن است. اما آیا موضوعی مثل عزاداری به عنوان امری فطری و منطبق بر روحیه بشری که دارای شواهد قرآنی(همچون سوگواری یعقوب در جدایی از یوسف) و روایی فراوانی است و نمونه های بی شماری - حتی به نقل از بسیاری از منابع اهل سنت - در سیره پیامبر اکرم(ص)، اهل بیت(ع)، همسران پیامبر، خلفای راشدین، صحابه، تابعین و علما و فقهای ادوار مختلف فریقین دارد، می تواند امری خارج از دین باشد؟!
آیا می توان انکار کرد که رسول خدا(ص) خود هنگام شهادت عموی شان حمزه گریستند و دیگران را نیز به این کار ترغیب کردند؟ آیا می توان این واقعه تاریخی را رد کرد که خلیفه اول و مردم مکه و مدینه هنگام رحلت پیامبر به سوگواری و عزاداری پرداختند؟ بی گمان چنین نیست. احتمالا از همین روست که حتی در میان فقهای اهل سنت نیز هیچ کس فتوا به تحریم اصل گریه کردن در رثای مرگ عزیزان و اطرافیان نداده اند و همه آنها تحت شرایطی آن را مجاز شمرده اند و فقط مالکیه و حنفیه، بر اين باورند كه گریه با صدا و شیون با صوت، اشکال دارد.

با مطالعه کتب تاریخی می توان به این موضوع پی برد که «اقلیت ها» به دو شکل در جوامع اسلامی ظهور پیدا کرده اند. 1- «اقلیت نژادی»، که در این مورد مسلمانان هیچ گونه مشکل عمده و اساسی نداشتند؛ زیرا اسلام با اجرای طرح مساوات و اخوت اسلامی، هر گونه برتری نژادی را از بین برده و افرادی مانند «سلمان» و «بلال»، عضو فعّال و اصلی جامعه اسلامی بودند. 2- «اقلیت مذهبی»، که در این مورد نیز اسلام به دلیل آن که احترام ویژه ای که نسبت به پیامبران بزرگ الهی می گذارد، به پیروان این پیامبران(ع) نیز احترام می گذارد.

بیان فضایل و سفارش هاى مؤکد پیامبر درباره علی بن ابی طالب سبب شد که گروهى در عصر رسالت، ولایت علی را با جان و دل بپذیرند و به عنوان شیعه على مشهور شوند. این گروه هسته اوّلیّه تشیع را در صدر اسلام تشکیل مى دادند.از میان بنی هاشم افرادی مانند عبداللّه بن عباس، عقیل بن أبى طالب، عبداللّه بن جعفر بن ابى طالب و... و از غیر بنى هاشم افرادی مانند: سلمان، مقداد، ابوذر، عمار، ابوایوب انصاری، بلال، حجر بن عدی، جابر بن عبدالله انصاری، محمدبن ابی بکر و...  .

شیعه به پیروى از روایات ائمه(ع)، «حَىَّ عَلى خَیْرِالْعَمَلِ»  را جزء اذان دانسته و بلال هم در اذان صبح آن را مى گفت، گروه زیادى از صحابه هم در اذان آن را مى گفتند. اما عمر در زمان خلافتش دستور داد این جمله را از اذان حذف کنند، محققان اهل سنت هم این را قبول دارند، سعد تفتازانى در حاشیه بر شرح عضدى گفته: عمر بن خطاب خطبه خواند و گفت: اى مردم! سه چیز در روزگار پیامبر خدا(ص) بود که من از آنها نهى مى کنم و بر آنها کیفر مى دهم: یکى متعه زنان، دیگرى متعه حج و سومى «حَىَّ عَلى خَیْرِالْعَمَلِ».

تثویب (از ریشه ثاب یثوب) به معناى رجوع به امر براى شتاب به نماز است. مؤذن وقتى مى گوید: «الصّلاة خیرٌ من النوم»؛ دوباره سخنى گفته که معنایش شتاب به سوى نماز است. سندى در حاشیه بر سنن نسائى گفته: تثویب یعنى اعلام پس از اعلام. امام گفتن «الصلاه خیر من النوم» در اثناى اذانصبح، مشروع است و یا بدعتى است که پس از پیامبر(ص) به وجود آمده است. آنچه دلالت مى کند بلال آن را افزوده و پیامبر(ص) هم آن را  پذیرفته است. هم چنین گفته می شودعمر بن خطاب به موذن دستور داد آن را در نداى صبح قرار دهد.

شیعه طبق روایات فراوان ائمه(ع)، اتفاق دارند که اذان و اقامه از متن دین و شعائر آن است و خداى متعال توسط جبرئیل آن را بر دل پیامبر اعظم(ص) نازل فرموده است و آن حضرت نیز به بلال یاد داده است. خدایى که نماز را واجب ساخته، اذان را هم واجب کرده و هر دو از سوى یک مبدأ است و در تشریع اذان هیچ انسانى نه در بیدارى و نه در خواب مشارکت نداشته است.

امام علی(ع) پس از رسیدن به خلافت، هشدارهاى مهمّى نسبت به مسائل آینده به مردم داد و آنها را به عبرت گرفتن از گذشته توصیه کرد، سپس فرمود: آگاه باشید آزمونهاى شما درست همانند روزى که خداوند پیامبرش را مبعوث ساخت بازگشته است. افراد پایین نشین، بالا و بالانشینان، پایین قرار خواهند گرفت... و کسانى که با حیله و تزویر پیشى گرفتند کنار مى روند. اما در این مسیر روزهای سختی (مثل جنگ جمل و صفّین و نهروان) در پیش است.

بر اساس روایات اهل بیت(ع)، «اذان» از طریق وحى به پیامبر(ص) تعلیم داده شد. امام صادق(ع) مى فرماید: «هنگامى که جبرئیل اذان را آورد، سر پیامبر(ص) بر دامان على(ع) بود، او اذان و اقامه را به پیامبر(ص) تعلیم داد. بعد پیامبر(ص) سر خود را برداشت و از على(ع) پرسید آیا صداى جبرئیل را شنیدى؟ عرض کرد: آرى. پیامبر(ص) بار دیگر پرسید: آن را به خاطر سپردى؟ عرض کرد: آرى. بعد فرمود: بلال را حاضر کن و اذان و اقامه را به او تعلیم ده. على(ع)  نیز چنین کرد».

در پاره اى از روایات اهل تسنن، مطالب شگفت انگیزى در مورد تشریع اذان دیده مى شود که با منطق اسلامى سازگار ندارد. امام صادق(ع) مى فرماید: «هنگامى که جبرئیل اذان را آورد، سر پیامبر(ص) بر دامان على(ع) بود، جبرئیل اذان و اقامه را به پیامبر(ص) تعلیم داد، هنگامى که پیامبر(ص) سر خود را برداشت، از امام سؤال کرد: آیا صداى جبرئیل را شنیدى؟ عرض کرد: آرى.  پیامبر(ص) بار دیگر پرسید: آیا آن را به خاطر سپردى؟ عرض کرد: آرى. پیامبر(ص) فرمود: بلال را حاضر کن، و اذان و اقامه را به او تعلیم ده.

درکتاب هاى علماى اهل سنت روایات بسیارى مبنى بر سیره همیشگى اصحاب وتابعین، بر زیارت قبر پیامبر(ص) وجود دارد مانند زیارت ابن عمر و دعای او برای ابوبکر و عمر نزد قبر پیامبر، یا ماجرای سفر بلال از شام به مدینه برای زیارت قبر حضرت، یا ماجرای عمر در زیارت قبر پیامبر بعداز فتح بیت المقدس. بنابراین سخن برخى مبنى بر بدعت بودن زیارت مرقد رسول خدا و این که منجر به شرک شده و حرام است سخنى بى پایه و اساس است؛ زیرا هرگز نمى تواند عملى حرام و بدعت باشد و در عین حال مورد عمل اصحاب و تابعین قرار گیرد.