تاریخ مدینة دمشق

معرفی کتاب «تاریخ مدینه دمشق»

کتاب «تاریخ مدینه دمشق» توسط ابو القاسم على بن حسن بن هبه الله ابن عساکر شافعى دمشقى (499ـ571ق) نوشته شده است که کتابى تاریخى، رجالى، و حدیثى و از مهم ترین و پر اهمیت ترین کتاب هاى مورد توجه اهل سنت و علماى شیعه مى باشد. این کتاب با نام «التاریخ الکبیر» و تاریخ ابن عساکر نیز شناخته شده است و على رغم نام آن، تاریخى عام بوده و همه مناطق و اشخاص مهم تاریخ اسلام را به طور کاملا مفصل و البته مستند گزارش کرده است. حجم بالاى کتاب به این دلیل است که سندهاى فراوان براى مطالب ذکر شده است و هزاران حدیث نبوى و بیش از دو هزار حدیث از امیر المومنین على(ع) را به طور مستند و کامل در بر گرفته است. از این رو علاوه بر تاریخى بودن آن، به عنوان کتاب جامع و معتبر حدیثى نیز تلقى شده و از مهم ترین منابع علماى رجال و حدیث اهل سنت مثل سیوطى، ذهبى، ابن حجر و دیگران بوده است. کتاب تاریخ دمشق مطالب فراوانى از منابع پیشینیان ذکر کرده است که امروزه در دست نیست. ابن عساکر بسیارى از وقایع و حقایق مربوط به شیعه و عقاید آن را در کتابش نقل کرده و کتاب او از مهم ترین مراجع و منابع احتجاج علماى شیعه براى اثبات حقانیت عقاید خود در برابر اهل سنت به شمار می ورد.

الجرح و التعدیل

معرفی کتاب «الجرح و التعدیل»

کتاب الجرح و التعدیل یکى از معتبرترین منابع مفصل راوى شناسى (رجال) و صحابه شناسى اهل سنت به شمار مى رود که توسط ابومحمد عبدالرحمن بن محمد بن ادریس بن منذر بن داود بن مهران ابن ابى حاتم رازى (240ـ327ق) تالیف شده است. او که از علماى مهم رجال و حدیث اهل سنت بود، احادیث معتبر اهل سنت درباره فضائل على بن ابى طالب(علیه السلام) و منقبت ها و توثیق هاى مربوط به راویان شیعه را در کتاب هاى خود بویژه الجرح و التعدیل نقل کرده و به همین دلیل از سوى متعصبان اهل سنت به شیعه بودن متهم شده است. بسیارى از مطالب ابن ابى حاتم در کتاب هاى خود به ویژه کتاب الجرح و التعدیل از روى انصاف، عدالت، و آزادى علمى مطرح و ثبت شده است. بنابراین، او مطالب فراوانى درباره بزرگان علماى شیعه و امامان معصوم(علیهم السلام) آنان بیان کرده است که مورد توجه و استناد دانشمندان شیعه قرار گرفته است.

المحاسن

معرفی کتاب «المحاسن»

کتاب «المحاسن» که یکی از اصول چهار صدگانه حدیثی شیعه است، توسط یکی از شاگردان امام رضا و امام جواد (علیهما السلام) یعنی ابوجعفر احمد بن محمد بن خالد برقی (م 280 ق) در قرن سوم هجری تالیف شده است. این کتاب یکی از مهمترین و ارزشمندترین کتاب‌های حدیثی است که پس از تدوین جوامع روایی ثانوی (یعنی کتب اربعه شیعه) همچنان (البته بخشی از آن) باقی مانده است. این کتاب یکی از منابع بسیار مهم شیخ کلینی، شیخ صدوق، و شیخ طوسی در تدوین و تنظیم کتاب‌های چهارگانه مزبور بوده است و اعتبار آن در ردیف و بلکه بالاتر از کتب اربعه می باشد.

بشارة المصطفی

معرفی کتاب «بشاره المصطفی»

کتاب «بشاره المصطفی لشیعه المرتضی» توسط شیخ ابو جعفر عماد الدین محمد بن علی بن محمد بن علی طبری آملی (م 554 ق) یکی از بزرگترین محدثان و متکلمان قرن ششم هجری تالیف شده است که در زمینه شناخت جایگاه و درجات شیعیان علی بن ابی طالب و اهل بیت پیغمبر (علیهم السلام)، و کرامات اولیای الهی و پیروان آن بزرگواران تنظیم شده است. طبری این کتاب را به صورت کاملاً مستند و در هفده جزء تنظیم و مرتب کرده است.

التبیان

معرفی کتاب «التبیان»

«التبیان فی تفسیرالقرآن» از نخستین تفاسیر کامل شیعه به شمار می رود که علاوه بر روایات، از ادله عقلی نیز بهره فراوان برده است. این کتاب توسط شیخ ابوجعفر محمد بن حسن طوسی (385 ق 460 ق) تالیف شده است. شیخ طوسی در این کتاب با بهره‌گیری از مقدمات تفسیر و همه دانش‌هایی که در فهم آیات قرآن به نوعی دخیل هستند به طور کاملاً جامع به تفسیر آیات الهی پرداخته است. از این رو تفسیرالتبیان همه فنون و علوم صرف، نحو، لغت، معانی، بیان، بدیع، حدیث، فقه، تاریخ، و کلام را در بر دارد.

الجامع الصغیر

معرفی کتاب «الجامع الصغیر»

«الجامع الصغیر» عنوان کتابى است که توسط جلال الدین ابوالفضل عبد الرحمن بن ابى بکر بن محمد ابن سابق الدین سیوطى (849ـ911ق) تالیف شده است. نام کامل آن عبارت است از: «الجامع الصغیر من حدیث(احادیث) البشیر النذیر». سیوطى کتابی جامع تر با نام «جمع الجوامع» یا «الجامع الکبیر» داشت. وی پس از تدوین جامع الکبیر، کتاب الجامع الصغیر را به عنوان خلاصه اى از آن تنظیم کرد. سیوطى در الجامع الصغیر صرفاً با استناد به منابع معتبر خود اهل سنت مثل صحاح سته و سایر آثار محدثان به نقل و مرتب کردن احادیث پرداخته و در کتابى دیگر با عنوان «الفتح الکبیر فى ضمّ الزیاده الى الجامع الصغیر» به تفکیک و ارزش گذارى احادیث این کتاب پرداخته است. بدلیل نقل احادیث نبوى درباره اهل بیت(علیهم السلام)، این کتاب از اهمیت شایانى نزد علماى شعیه بر خوردار است. سیوطی احادیثى در فضیلت و جایگاه والاى على بن ابى طالب و امامان شیعه(علیهم السلام)، حدیث غدیر، و حبّ على بن ابى طالب نقل کرده است که به عنوان احادیث مستند در منابع اهل سنت حائز اهمیت مى باشد. علاوه بر این، بسیارى از احادیث این کتاب در باب هاى مختلف احکام اسلامى و سایر زمینه ها مثل اخلاق، سیره، تفسیرو عقاید مورد توجه و استناد علماى شیعه قرار گرفته است.

 

مجموعه ی ورّام

معرفی کتاب «مجموعه ورّام»

کتاب مجموعه ورّام که نام اصلی آن «تنبیه الخواطر و نزهه النواظر» است توسط ابو الحسین سعید بن ورّام بن ابی فراس نخعی (م 605 ق) از نوادگان مالک اشتر رحمه الله علیه تالیف شده است. البته عده‌ای از محققان نام اصلی آن را فقط ت«نبیه الخواطر» و برخی هم فقط «نزهه النواظر» ذکر کرده اند. این کتاب یکی از مهمترین کتاب‌های اخلاق حدیثی (نقلی) است که غالب دانشمندان و محدثان متاخر از آن بهره برده و به آن استناد کرده اند.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام عليٌّ(عليه السلام)

الإيثارُ شِيمَةُ الأبرارِ

ايثار، خوى نيکوکاران است

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 22