آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

کتاب الجرح و التعدیل یکى از معتبرترین منابع مفصل راوى شناسى (رجال) و صحابه شناسى اهل سنت به شمار مى رود که توسط ابومحمد عبدالرحمن بن محمد بن ادریس بن منذر بن داود بن مهران ابن ابى حاتم رازى (240ـ327ق) تالیف شده است. او که از علماى مهم رجال و حدیث اهل سنت بود، احادیث معتبر اهل سنت درباره فضائل على بن ابى طالب(علیه السلام) و منقبت ها و توثیق هاى مربوط به راویان شیعه را در کتاب هاى خود بویژه الجرح و التعدیل نقل کرده و به همین دلیل از سوى متعصبان اهل سنت به شیعه بودن متهم شده است. بسیارى از مطالب ابن ابى حاتم در کتاب هاى خود به ویژه کتاب الجرح و التعدیل از روى انصاف، عدالت، و آزادى علمى مطرح و ثبت شده است. بنابراین، او مطالب فراوانى درباره بزرگان علماى شیعه و امامان معصوم(علیهم السلام) آنان بیان کرده است که مورد توجه و استناد دانشمندان شیعه قرار گرفته است.

کتاب الجرح و التعدیل یکى از معتبرترین منابع مفصل راوى شناسى (رجال) و صحابه شناسى اهل سنت به شمار مى رود که توسط ابومحمد عبدالرحمن بن محمد بن ادریس بن منذر بن داود بن مهران ابن ابى حاتم رازى (240ـ327ق) تالیف شده است. او که از علماى مهم رجال و حدیث اهل سنت بود، احادیث معتبر اهل سنت درباره فضائل على بن ابى طالب(علیه السلام) و منقبت ها و توثیق هاى مربوط به راویان شیعه را در کتاب هاى خود بویژه الجرح و التعدیل نقل کرده و به همین دلیل از سوى متعصبان اهل سنت به شیعه بودن متهم شده است.
اهمیت و ساختار کتاب الجرح و التعدیل:
این کتاب منبع بسیار مهمى براى تدوین کتاب هاى ذهبى، سمعانى، ابن کثیر، خطیب بغدادى، و ابن حجر عسقلانى بوده است. او در این کتاب ابتدا مقدماتى درباره شناخت سنت نبوى و ناقلان آن، کیفیت و ملاک تشخیص راویان از هم، طبقات راویان، صحابه، تابعین، پیروان تابعین، جایگاه راویان، و ائمه بزرگ حدیث را ذکر کرده که بیشتر جنبه روش شناختى و مبنایى دارد، سپس در مورد هر استاد از اساتید بزرگ روایت، مطالب و سخنان عمیقى در قالب «باب فى...» ذکر کرده است. وى درباره هر راوى مطالبى از این قبیل ذکر کرده است: (الف): جایگاه راوى در میان علماى رجال و حدیث، (ب): دانش و فقه راوى، (ج): بررسى صحت و اعتبار سخنان راوى، (د): میزان شناخت راوى از احادیث و بزرگان حدیث، (هـ): اخلاق فردى و اجتماعى و آداب راوى و سایر ملاک ها و ویژگى هاى شخصیتهاى حدیثى.
انصاف ابن ابى حاتم رازى:
بسیارى از مطالب ابن ابى حاتم در کتاب هاى خود به ویژه کتاب الجرح و التعدیل از روى انصاف، عدالت، و آزادى علمى مطرح و ثبت شده است. بنابراین، او مطالب فراوانى درباره بزرگان علماى شیعه و امامان معصوم(علیهم السلام) آنان بیان کرده است که مورد توجه و استناد دانشمندان شیعه قرار گرفته است. و حتى برخى از محققان شیعه در مقام احتجاج و مناظره عقیدتى با علماى اهل سنت به مطالب او استناد کرده اند.
نکته حائز اهمیت درباره کتاب «الجرح و التعدیل» این است که کتاب هاى فراوانى در این زمینه و با همین عنوان البته با کم و زیادهایى در تعبیر مثل میزان الجرح و التعدیل توسط علماى اهل سنت و شیعه نگاشته شده است که نباید با این کتاب اشتباه شود.
این کتاب توسط عبدالرحمن یحیى المعلمى الیمانى تصحیح و بارها در کشورهاى اسلامى مثل هند، مصر، و لبنان چاپ شده است.