پاسخ اجمالی:
کتاب مجموعه ورّام که نام اصلی آن «تنبیه الخواطر و نزهه النواظر» است توسط ابو الحسین سعید بن ورّام بن ابی فراس نخعی (م 605 ق) از نوادگان مالک اشتر رحمه الله علیه تالیف شده است. البته عده‌ای از محققان نام اصلی آن را فقط ت«نبیه الخواطر» و برخی هم فقط «نزهه النواظر» ذکر کرده اند. این کتاب یکی از مهمترین کتاب‌های اخلاق حدیثی (نقلی) است که غالب دانشمندان و محدثان متاخر از آن بهره برده و به آن استناد کرده اند.
پاسخ تفصیلی:
کتاب «مجموعه ورّام» که نام اصلی آن «تنبیه الخواطر و نزهه النواظر» است توسط ابو الحسین سعید بن ورّام بن ابی فراس نخعی (م 605 ق) از نوادگان مالک اشتر رحمه الله علیه تالیف شده است. البته عده‌ای از محققان نام اصلی آن را فقط «تنبیه الخواطر» و برخی هم فقط «نزهه النواظر» ذکر کرده اند. ین کتاب یکی از مهمترین کتاب‌های اخلاق حدیثی (نقلی) است که غالب دانشمندان و محدثان متاخر از آن بهره برده و به آن استناد کرده اند.
اعتبار احادیث کتاب مجموعه ی ورّام:
با توجه به محتوای حدیثی این کتاب، از جمله منابع و مصادر مهم کتاب‌های حدیثی علمای متاخر به شمار می رود. اما چون ورّام احادیث کتاب خود را به صورت مرسل و بدون سند ذکر کرده است عده‌ای از محدثان و دانشمندان این احادیث را غیر معتبر و ضعیف شمرده اند. در پاسخ به این اشکال گفته شده است بسیاری از احادیث کتاب ورّام و بخش عمده ای از سند های آن در کتاب‌های دیگر شیعه وارد شده است و حذف سندها از اعتبار آن نمی کاهد؛ از طرفی استفاده کتاب از منابع معتبر حدیثی مثل زهد النبی، من لا یحضره الفقیه، الکافی، المحاسن، غریب الحدیث، اعلام النبوه، المجموع و سایر کتاب های معتبر شیعه و سنی باعث شده تا خدشه ای به جایگاه علمی و اعتبار آن وارد نگردد.
ابواب کتاب مجموعه ی ورّام:
ورّام کتاب خود را در قالب حدود شصت باب از مسائل مهم اخلاق و عرفان مبتنی بر احادیث، تنظیم کرده است. برخی از ابواب آن عبارت است از:
باب الرسوم فی معاشره الناس، باب السفر و السیر و الفراق، باب الشوق و الحنین، باب الصبر و حفظ النفس، باب الصناعات و الحرف، باب تهذیب الاخلاق، باب ما جاء فی الصمت و حفظ اللسان، باب الغضب، باب ذم الدنیا، و سایر ابواب اخلاقی و معنوی که از جایگاه والایی در سیر و سلوک معنوی و عرفان برخوردارند.
بنابر این، کتاب ورّام مجموعه ای از دستور العمل های بسیار مهم اخلاق عملی و عرفانی شیعی به شمار می رود که از آموزه های سازنده اهل بیت (علیهم السلام) برگرفته شده است.
سر فصل های کلی کتاب مجموعه ی ورّام:
1 ـ حکمت ها و موعظه ها، 2 ـ آداب معاشرت، 3 ـ ابوابی در صفات و اخلاق نیک و روش های کسب آنها، 4 ـ ابوابی درباره صفات رذیله و راه های علاج آنها، 5 ـ بحث هایی درباره حب و بغض الهی و مصادیق آنها، 6 ـ ابوابی درباره حقیقت دنیا و امور متعلق به آن، 7 ـ ابوابی در باب محاسبه نفس، 8 ـ ابوابی در مورد مرگ، برزخ، قیامت و احوال مربوط به آنها 9 ـ خطبه ها و مناجات های پیامبر و ائمه (علیهم السلام)، 10 ـ کلمات قصار پیامبر و ائمه علیهم السلام، 11 ـ مناظرات شیعیان با دشمنان و مخالفان اهل بیت (علیهم السلام)، 12 ـ صفات مومن حقیقی، 13 ـ موعظه ها و وصیت های پیامبر اکرم و اهل بیت (علیهم السلام) 14 ـ کلماتی از بزرگان دین و اصحاب مهم پیامبر و اهل بیت (علیهم السلام) مثل ابوذر، سلمان، مقدادو دیگران.
این کتاب به زبان فارسی ترجمه شده و بارها به صورت تحقیقی در کشورهای اسلامی به چاپ رسیده است و همچنان مورد توجه علمای اخلاق و عرفان می باشد.
تا کنون هیچ نظری برای این مطلب درج نشده است.