معالم العلماء

معرفی کتاب «معالم العلماء»

این کتاب که نام کامل آن «معالم العلماء فی فهرست کتب الشیعه و اسماءالمصنفین منهم، قدیماً و حدیثاً» است توسط رشیدالدین ابو عبدالله محمد بن علی بن شهر آشوب مازندرانی (م 588 ق) تالیف شده است. او این کتاب را به عنوان تتمیم کتاب الفهرست شیخ طوسی نگاشته است تا برخی از دانشمندان بزرگ شیعه را که در کتاب الفهرست نامی از آنها نیامده - بویژه دانشمندان پس از شیخ - در یک مجموعه جمع کند. او حدود ششصد کتاب را به همراه نویسندگانش در این کتاب بر شمرده است.

من لا یحضره الفقیه

معرفی کتاب «من لا یحضره الفقیه»

کتاب «من لا یحضره الفقیه» یکی از مهمترین منابع و جوامع حدیثی شیعه و دومین کتاب جامع از کتب اربعه است. این کتاب توسط ابو جعفر محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی معروف به شیخ صدوق (306 ق ـ 381 ق) تالیف و تصنیف شده است. این کتاب را به درخواست و سفارش استادش ابو عبدالله محمد بن حسن علوی معروف به نُعمه در بلخ و متاثر از سبک و روش «کتاب من لا یحضره الطبیب» زکریای رازی نوشته است تا اگر کسی به فقیه و دانشمند مسائل شرعی دسترسی نداشت با وجود این کتاب که کتابی جامع و کامل در باب مسائل و احکام شریعت اسلام است، بی نیاز باشد. شیخ صدوق این کتاب را تماماً مبتنی بر اصول اربعمائه به نگارش درآورد.

معانی الأخبار

معرفی کتاب «معانی الاخبار»

کتاب «معانی الاخبار» که کتابی حدیثی درباره معنای الفاظ و کلمات مشکل و پرکاربرد قرآن و احادیث می‌باشد، توسط شیخ صدوق ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی (م 381 ق) تالیف شده است. شیخ صدوق این کتاب را بر اساس احادیث موجود در اصول اربعمائه (یعنی منابع حدیثی معتبر شاگردان ائمه علیه السلام)، به ویژه آثار احمد بن محمد بن خالد برقی، مثل معانی الاحادیث و تفسیرالحدیث و همچنین کتاب جامع الاحادیث النبویه استادش شیخ ابو محمد جعفر بن احمد بن علی قمی رازی معروف به ابن الرازی، تدوین و تالیف کرده است.

الکافی

معرفی کتاب «الکافی»

کتاب کافی یکی از مهمترین کتاب‌های حدیثی و نخستین کتاب از کتب اربعه شیعه است که توسط ابو جعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق کلینی (م 329 ق) نوشته شده است. این کتاب در واقع نخستین کتابی است که به صورت جامع در همه زمینه های اعتقادی، فقهی، اخلاقی، تفسیر و تاریخ، روایات معتبر را جمع کرده است. به طوری که تعداد روایات آن برابر و بلکه بیش از همه روایات صحاح سته است. کلینی کتاب خود را در سه بخش عمده مرتب کرده است: اصول دین «اصول کافی»، فروع دین «فروع کافی»، متفرقه که با عنوان «روضه کافی» شناخته شده است. کلینی این کتاب را در پاسخ به درخواست برخی از شیعیان تدوین کرد که به علت تعدد و اختلاف روایت‌ها نمی توانستند مسائل و حقایق اسلامی را به طور دقیق و حقیقی تشیخص دهند.

کتب اربعه

معرفی کتب «اربعه»

کتب اربعه حدیثی به مجموعه کتاب‌های چهار گانه ای اطلاق می شود که مهمترین منابع استنباط فقها و مجتهدان در مذهب شیعه‌ی اثنی عشری است. این کتابها عبارتند از: 1- الکافی که توسط  مرحوم کلینی تالیف شده است. 2- من لا یحضره الفقیه که توسط  شیخ صدوق  تالیف شده است. 3-تهذیب الاحکام که توسط شیخ طوسی تالیف شده است. 4- الاستبصار فیما اختلف من الاخبار؛ این کتاب نیز توسط شیخ طوسی  تالیف شده است.

اصول اربعمائة (کتاب‌های چهار صدگانه)

معرفی «اصول اربعمائه (کتاب‌های چهار صدگانه)»

از زمان امام علی(ع) تا زمان امام حسن عسکری(ع) بیش از شش هزار و ششصد کتاب توسط شاگردان ائمه و غالبا با املاء و انشای آن بزرگواران نوشته شده است که تعداد چهارصد کتاب از این مقدار به عنوان «اصول» تلقی شده و آنها را اصول اربعمائه، یعنی کتاب‌ های چهار صد گانه نامیده اند. این کتاب‌ها در واقع مستقیماً توسط خود امامان شیعه به اصحاب املاء شده و آنها نیز آن روایات را نگاشته و تنظیم کرده اند. بنابراین این اصول منبعی مورد اعتماد برای محدثان تراز اول اسلام مثل کلینی، شیخ صدوق، شیخ مفید و شیخ طوسی بوده است.

علل الشرایع

معرفی کتاب «علل الشرایع»

کتاب «علل الشرایع» توسط شیخ ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی معروف به شیخ صدوق (م 381 ق) تالیف شده است. نام کامل کتاب «علل الشرایع و الاحکام» است و شیخ صدوق آن را برای تبیین و توضیح، مصلحت‌ها، حکمت‌ها و اسباب احکام شرعی و حقایق هستی تنظیم و تالیف کرده است.

التوحید

معرفی کتاب «التوحید» صدوق

کتاب التوحید که کتابی حدیثی در زمینه روایات معتبر در باب مسائل توحیدی است، توسط شیخ ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی معروف به شیخ صدوق(م 381 ق) تالیف شده است. این کتاب بر اساس احادیث اصول اربعمائه در یک مقدمه و شصت و هفت باب و به صورت حدیثی تنظیم و تصنیف شده است. این کتاب از زمان تالیف مورد توجه دانشمندان حدیث و کلام شیعه بوده و تعالیق و حواشی متعددی بر آن نوشته شده است. همچنین این کتاب از منابع و مستندات متاخرانی مثل علامه مجلسی، علامه حلی و فیض کاشانی برای تدوین مجموعه‌های حدیثی و کلامی به شمار می رود.

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

الإمام عليٌّ(عليه السلام)

الإيثار فَضيلةٌ، الاحتِکارُ رَذيلةٌ

ايثار، فضيلت است و احتکار رذيلت و فرومايگى

ميزان الحکمه، جلد 1، ص 22