«انتقام» آن است كه شخص به مثل همان ظلمى كه در حقش شده، يا بيشتر را مرتكب شود و ظالم را مؤاخذه نمايد. انتقام اگر از مقابله به مثل در مواردى كه شرع اجازه داده تجاوز كند، خواه كمّاً و خواه كيفاً حرام است. اين حسّ انتقام از نتائج غضب است و هر انتقامى هم جائز نيست، زيرا مقابله غيبت و تهمت و فحش و سخن چينى و امثال اينها جائز نيست.

یکی از معیار های ارزیابى دعوت پیامبران، انجام «معجزه» است. معجزه در یک تفسیر ساده، عمل خارق عادتى را مى گویند که انجام آن از قدرت افراد عادى بیرون است و تنها به اتکاى یک نیروى مافوق طبیعى امکان پذیر مى باشد. معجزه داراى شرایط زیر است: 1- کارى است ممکن و قابل قبول. 2- انسان هاى عادى و حتّى نوابغ توانایى بر انجام آن ندارند. 3- آورنده معجزه باید دیگران را به مقابله دعوت کند. 4- هیچ کس نتواند همانند آن را ارائه دهد. 5- معجزه حتماً باید توأم با ادعاى نبوّت باشد.

اگر منظور این است که: معلم پیامبر(ص) در تعلیم الفاظ قرآن یک انسان بیگانه از زبان عرب، بوده است؛ که این نهایت رسوائى است. یک غیر عرب، چگونه مى تواند عباراتى این چنین بیاورد که صاحبان اصلى لغت همگى در برابر آن عاجز بمانند و حتى توانائى مقابله با یک سوره آن را نداشته باشند؟!. و اگر منظورشان این است که: محتواى قرآن از یک معلم عجمى گرفته شده است، باز این سؤال پیش مى آید که ریختن آن محتوا در قالب چنین الفاظ و عباراتی که همه فصحاى جهان عرب در برابر آن زانو زدند، به وسیله چه کسى انجام شده است؟

قرآن در چند سوره همه منکران را تشویق و تحریک به مقابله به مثل نموده است، از جمله: 1- سوره اسراء آیه 88. 2- سوره هود  آیات 13 و 14. 3- سوره یونس  آیه 38. 4- سوره بقره آیه 23. در سوره 88 اسراء  آمده است: «بگو اگر تمام جن و انس اجتماع کنند تا کتابى همانند قرآن بیاورند، نمى توانند، اگر چه نهایت همفکرى و همکارى را به خرج دهند».

آنچه از آیات 125 ـ 128 سوره «نحل» برمی آید، این است که: باید از تمام اصول منطقى، عاطفى، روانى، تاکتیکى و همه امورى که سبب نفوذ در مخالفین مى گردد استفاده شود. ولى با این حال، اسلام، هرگز نمى گوید: تنها به استدلال، قناعت کنید، بلکه، در بسیارى از موارد ضرورت پیدا مى کند، در مقابل توطئه هاى دشمن، عملاً وارد میدان شویم و در صورت لزوم، در مقابل خشونت، به خشونت توسل جوئیم، و در برابر توطئه ها به ضد توطئه پردازیم، اما حتى در این مرحله نیز، باید صول عدالت، تقوا و اخلاق اسلامى فراموش نشود.

خداوند در آیه 34 سوره «فصّلت» مى فرماید: «با روشى که بهتر است بدى ها را پاسخ گوى و دفع کن»؛ به وسیله حق، باطل را دفع کن، و با حلم و مدارا، جهل و خشونت را، و با عفو و گذشت به مقابله با خشونت ها برخیز. در پایان آیه، در یک جمله کوتاه به فلسفه عمیق این برنامه اشاره کرده و مى فرماید: «نتیجه این کار، آن خواهد شد که دشمنان سرسخت، همچون دوستان گرم و صمیمى شوند». البته این یک قانون غالبى است نه دائمى، زیرا همیشه اقلیتى هستند که از این روش سوء استفاده مى کنند.