معصومين(ع) در دوران زندگی، کمترين خدمت مردم را با برترين سپاس عملی پاسخ مي دادند، مانند عمل امام حسین(ع) در آزاد کردن کنيزي که به ایشان، شاخه گلی هدیه داد و یا محبت ها و سپاس های فوق العاده پيامبر(ص) به نسبت به «شيماء» خواهر رضاعى شان، و «ثویبه» که مدت کوتاهی دایه ایشان بود. اين موارد جلوه های اندکی از سپاس عملی در زندگی معصومين(ع) است.

يکي از راه هاي شناخت شيوه رفتاري معصومين(ع)، فعل و تقرير آنان است. يعنى همان گونه كه ائمه با گفتار خويش، معارف دينى را به ما آموزش مي دهند، نوع رفتار و حتی سكوت آنان نيز آموزنده است. از روايت استفاده مى شود كه ائمه(ع)، مقيّد بودند در برابر هر نعمتى شكرى جداگانه بجا آورند، و به اصحاب خود نيز همين کار را توصیه می کردند. امام صادق(ع) می فرمایند: «هرگاه يكى از شما به ياد يكى از نعمت هاى خدا بيفتد، صورت بر خاك بگذارد و شكر خدا بجا آورد ...».

هنگام حرکت حضرت سیدالشهداء(ع) از مدینه، محمد حنفیه از باب خیرخواهی به امام پیشنهاد کرد که به یمن، یا جایی دور از چشم مردم بروند. امام نیز فرمودند، تحت هیچ شرایطی تن به ذلت نمی دهند و با یزید بیعت نمی کنند. سپس امام برادر خود محمد حنفیه را به عنوان مخبر خود در مدینه، مأمور به ماندن در شهر کردند و در وصیت نامه ای سرشار از مضامین عالی هدف قیام خود را اصلاح امت رسول خدا(ص) از انحرافات، احیای امربه معروف و نهی از منکر و احیای سیره حضرت رسول(ص) و امام علی(ع) اعلام کردند.

از شیوه هاى معمول در عزادارى و سوگوارى، اشک ریختن است. در سیره پیامبر(ص) و امامان نیز گریه بر فراق عزیزان دیده می شود. مخصوصا توصیه به گریه بر سیدالشهداء(ع) در روایات فراوانی آمده است، که در واقع حقیقت آن اعلام جنگ و ستیز با ظالمان و ستمگران است.

کتاب «معرفه الصحابه» که توسط احمد بن عبدالله بن احمد ابونعیم اصفهانى (336ـ430ق) نوشته شده، یکى از منابع بسیار مهم اهل سنت در زمینه شناخت صحابه و راویان احادیث نبوى به شمار مى رود که نام اصلى آن «معرفه صفوه الصحابه» است. این کتاب یکى از منابع بسیار مهم در زمینه سیره شناسى، رجال، حدیث، و تاریخ اسلام به شمار مى رود که مورخان بزرگى مثل ابن اثیر، ابن کثیر، ابن حجر عسقلانى، و مقریزى از آن بهره فراوان برده اند. ابونعیم بسیارى از احادیث نبوى مربوط امامت و ولایت على بن ابى طالب(ع) را نقل نموده است و همه این مطالب را با سندهاى معتبر و صحیح اهل سنت ذکر کرده است. او در کتاب هایش تعابیر بسیار والایى را براى آن حضرت به کار برده است. به ویژه در این کتاب حسب و نسب او را نزدیک به پیامبر(ص) توصیف کرده و آن حضرت را در دین و قرابت به پیامبر متصل دانسته است. او در این زمینه هیچ کوتاهى نکرده و با نهایت انصاف به نقل فضایل آن بزرگوار و اهل بیت پیامبر اکرم پرداخته است. از این جهت عده اى از متعصبان جاهل اهل سنت او را به ارتداد، کفر و تشیع متهم کرده اند.

کتاب «مرآه الزمان فى تاریخ الاعیان» توسط شمس الدین ابو المظفر یوسف بن قزاوغلى سبط ابن جوزى (581ـ 654ق) نوشته شده است و از مهم ترین منابع تاریخ اسلام، سیره نبوى، رجال و حدیث براى اهل سنت به شمار مى رود، به طورى که بسیارى از مورخان متاخر مثل ابن کثیر، ذهبى، و ابن حجر عسقلانى بهره هاى فراوانى از آن برده و در ترجمه و شرح حال نویسنده کتاب به نیکى از وى یاد کرده اند.نویسنده کتاب على رغم اینکه از حنابله حشویه بود اما نسبت به شیعیان و ائمه بزرگوار شیعه(ع) دشمنى نداشت؛ بلکه کتابى درباره دوازده امام شیعه نوشته است که با نام «تذکره الخواص» یا «تذکره خواص الامه بذکر خصائص الامه» شهرت دارد. عده اى از مورخان متعصب اهل سنت مثل ذهبى که نوشتن مناقب و فضائل اهل بیت پیغمبر اکرم(ع) را بر نمى تابد، سبط ابن جوزى را به دلیل نوشتن این کتاب متهم به تشیع کرده و پس از تمجید و توصیف فراوان درباره وى گفته است: اما (متاسفانه) در نهایت رافضى (یعنى شیعه) گشت.