در قرآن، گواهان «روز قيامت» علاوه بر خدا، انبياء، فرشته هاى مقرّب، اعضاء و جوارح انسان و زمين نيز هستند. درست است كه گواهى پروردگار به تنهايي كافى است؛ چرا كه او «احسن الناظرين»، «احكم الحاكمين» و «عالم السرّ و الخفيّات» است؛ ولى چون هدف، تربيت انسان بوده و هر قدر گواهان و مراقبين اعمال انسان بيشتر باشند تأثير تربيتى قوى ترى دارند، تا اين حدّ، عدد گواهان را بالا مى برد، گواهانى كه از هر سو انسان را احاطه كرده و بر اعمال او كاملا واقفند. اگر كسى تنها به يكى از اين گواهان توجه داشته باشد مراقب اعمال خويش است تا چه رسد به اينكه مؤمن به وجود تمام اين گواهان گردد.

امام علی(ع) در خطبه 91، به هدف از فرستادن آدم(ع) به زمین اشاره کرده می فرماید: «خداوند آدم(ع) را بعد از توبه از بهشت فرو فرستاد تا با كمك نسل خود، زمين را آباد سازد و حجّت را بر بندگانش، اقامه كند». تعبير به عمران و آبادسازى به وسيله آدم(ع) و نسل او نشان مى دهد كه بايد هدف همه انسان ها عمران و آبادى زمين باشد، نه تخريب آن با جنگ ها و اختلافات ويرانگر. نكته ديگر مسئله اتمام حجّت بر بندگان است. گر چه خداوند به انسانها عقل داده ولى به آن اكتفا نفرموده و با فرستادن پيامبران و نزول كتاب هاى آسمانى، حجّت را بر بندگانش تمام كرده است.

دعوتهايی كه خدا از افراد مختلف در قرآن دارد متفاوت است. اين تفاوت خطابها به خاطر تفاوت عناوين مخاطب ها است؛ زيرا برخي از افراد با «يا أَيُّهَا النَّاسُ»، بعضي با «يا أَهْلَ الْکِتابِ»، برخي با «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا»، «أُولِي الْأَبْصَارِ»، «أُولِي الْأَلْبابِ» و گروهي با «يا أيّها الرُّسُل» و سرانجام خطاب وحيد خداي اَحَد متوجه انبيا اولوالعزم است و در ميان آنان، حضرت ختمي مرتبت نه تنها از انبيا و مرسلين افضل است؛ بلكه از خصوص اولوالعزم آنان نيز بالاتر است.

«پلورالیسم رستگاری» که به مفهوم نجات تمام ادیان در تمام زمان ها، با پیروی از یکی از شرایع است، دارای اشکالاتی می باشد؛ مثلا طبق این باور، تشریع شرایع متعدّد و ارسال رسولان، لغو بوده و جز تشویش افکار و ایجاد تفرقه ثمره ای ندارد. از سویی «پلورالیسم رستگاری» با ارسال نامه های پیامبر(ص) و سایر انبیاء به پیروی انسانها از دین حق سازگاری ندارد. این در حالی است که قرآن، اسلام را دین واقعی و نجات بخش معرفی می کند و پذیرش هر دینی جز اسلام را ناپسند  و مردود می داند.

«پلورالیسم دینی» به مفهوم بر حق دانستن همه ادیان و جواز اقتدا به هریک از آنها است. لکن بر اساس آیات و روایات؛ اسلام آشکارا با این نظریه مخالف است. زیرا بر اساس آیات قرآن؛ خداوند از همه انبیا و امت های پیشین پیمان گرفته که با بعثت حضرت محمد(ص) به آیین او ایمان بیاورند؛ زیرا بر طبق آیات قرآن، آن حضرت پیامبری جهانی است و قرآن، کتابی است مهیمن و نسخ کننده کتب پیشین، از این رو در تورات و انجیل به اسلام بشارت داده و آنان را به پذیرش اسلام دعوت می کند، و... . در حقیقت اسلام با «پلورالیسم» مخالف است.

در مسئله «نبوت»، شيعه معتقد است فرستادگان خدا و بندگان خاص او مأمور هدايت خلق به سوى خالق شدند و در ميان آنها حضرت محمّد(ص) آخرين و بزرگترين پيغمبر خدا بوده است، او در تمام عمر خود از گناه و اشتباه معصوم بوده و جز در راه رضاى خدا قدمي برنداشت. پيامبر(ص) معجزه قرآن مجيد را آورده است و در جريان شب به معراج به آسمانها رفت و ماوراى عرش و كرسي را تا مقام «قاب قوسين او ادنى» سير كرد.

اولوا العزم به معنای صاحبان عزم است. عزم گاهی به معنای اراده، گاهی به معنای صبر و گاهی به معنای وفای به عهد می آید. به عده ای از پیامبران که با مشکلات بیشتری روبرو بودند و برای مقابله، نیازمند عزم و اراده محکم تری بودند، اولوا العزم گفته اند. در روایات شیعه و سنی تعداد آنان را پنج تن اعلام کرده اند و نامشان به ترتیب: نوح(ع)، ابراهیم(ع)، موسی(ع)، عیسی(ع) و حضرت محمد(ص) می باشند.

پيشرفت سريع و خارق العاده يك آيين و ايجاد تحوّل عظيم و گسترده، مى تواند قرينه اى براى اصالت و حقانيت آن باشد. زيرا چنين تأثيرى هنگامى ممكن است كه پايه هاى آن مكتب روى فطريات و واقعيات زندگى و منطبق بر قوانين آفرينش باشد. پيشرفت سريع اسلام به عنوان دینی برآمده از سرزمینی عقب افتاده و نیمه وحشی، و رشد چشمگیر مسلمانان در علم و معماری و فرهنگ در کمتر از دو قرن، تبدیل به معمایی برای مستشرقین و مورخین شده است. معمایی که پاسخی جز صادق بودن حضرت رسول(ص) در ادعای نبوت و ارتباطش با وحی ندارد.

رئيس يك جمعيت، تا مادامی كه زنده است، مايه حيات و آرامش آنهاست، گرچه غایب باشد. ولى شنيدن خبر از دست رفتن او گرد يأس و نوميدى را بر سر همه مى‏ پاشد. شيعیان بر طبق عقيده‏ به وجود حضرت مهدی(عج)، خود را تنها نمى ‏دانند. پروفسورهانرى كربن مستشرق نامدار فرانسوى مى‏ گويد: به عقيده من مذهب تشيّع تنها مذهبى است كه رابطه هدايت الهى را ميان خدا و خلق براى هميشه نگه داشته است و به طور مستمر و پيوسته، ولايت را بعد از حضرت محمد(ص) برای همیشه زنده و پا برجا مى ‏داند.