امام(ع) در ابتدا می فرماید: «دنيا انسان را فريب نداده، و اين انسان است كه خود را فريب داده است»، سپس اشاره می کند که دنيا پندهاى فراوانى دارد و ماهيّت خودش را با انواع مشكلات و دگرگونى قدرتها نشان می دهد و توصيف او به فريبندگى نادرست است، و اگر دنيا را در لابه لاى مناطق ويران شده و خانه هاى خالى از سكنه جستجو كنى به يقين آن را واعظى گويا مى يابى، همچون دوستى مهربان كه از رسيدن اندوه به تو به شدّت ناراحت مى شود، پس دنيا چه سراى خوبى است براى كسى كه آن را خانه هميشگى خود نداند.

از نشانه هاى «بخل» آوردن عذرهاى گوناگون، براى خوددارى از كمك به ديگران است. بخيلان براى پوشاندن رذيله اخلاقى خود در برابر مردم، به عذرهاى واهى متوسل مى شوند و حتى گاهى با همين عذرها، خود را فريب مى دهند. از نشانه هاى ديگر افراد بخيل، پوشاندن نعمت هاست. آنها به بهانه هاى مختلف سعى دارند، نعمت هاى خدادادشان را از ديد مردم دور نگه دارند، مبادا كسى از آنها تقاضايى كند و ...

تورات در مورد حضرت يعقوب مى گويد: اسحاق دو پسر داشت؛ پسر بزرگ «عيسو» و پسر كوچك «يعقوب». در اواخر عمر كه نابينا شده بود تصميم گرفت پسر بزرگ را جانشين خود كند و به او مقام نبوت را بسپارد ولى يعقوب با دروغ و تردستى و حيله خود را به جاى برادر بزرگ تر جا زد و پدر پير هم با اين كه صداى او را شناخت تنها به لمس دست او قناعت نمود و او را جانشين خود نمود. عجيب تر اين که خداوند نيز عمل اسحاق را تأييد نمود و مقام نبوت را به مردى حيله گر و دروغگو داد!!

به تعبیر قرآن فتنه بدتر از کشتار است. معنای لغوی فتنه، نهادن طلا در آتش برای خالص شدن و از بین رفتن ناخالصی هاست. در قرآن برای معانی ای همچون گمراهی، شرک و بت پرستی، آزمایش و امتحان، فریب دادن و بلا و عذاب استفاده شده است. به نظر می آید همه این کاربردها با همان معنای لغوی در ارتباط است؛ زیرا همانگونه که طلا زیر فشار آتش قرار می گیرد، در این موارد نیز نوعی فشار برای اشخاص مفتون پدید می آید.

امام علی(ع) برای مقابله با حزب شیطان سه خصوصیت را بیان فرمودند: 1- داشتن بصیرت و آگاهی لازم، 2- پرهیز از هوی و هوس و فریب خویشتن، 3- مراقب وسوسه های شیاطین انس و جن بودن و فریب آنها را نخوردن.

روايات نزدیکترین حالت بنده به خداوند را حال «سجده» دانسته اند. رسول خدا(ص) در پاسخ به درخواست مردي براي دعاي بهشتي شدنش فرمود: «من دعا مي‏ كنم ليكن تو مرا با سجده ‏هاي زياد و طولاني كمك كن تا دعاي من مستجاب شود». امام صادق(ع) نيز توصيه كردند كه «هنگام سجده زود سر از خاك بر نداريد» البته باید نمازهاي عمومي را به طور معمول خواند امّا در حالات خاصه بهتر است زود سر از سجده بر نداريم؛ چون دشمن درونی یا همان نفس اماره انسان را آرام نمي گذارد و تا آخرين لحظه مي‏ كوشد انسان را فريب دهد.

استفاده از خواص فیزیکی و شیمیائی اجسام، و استفاده از خواب مغناطیسی، هیپنوتیزم و تله پاتی به خودی خود اشکال ندارد؛ اما اگر از آنها برای فریب مردم استفاده شود از مصادیق سحر خواهد بود همان طور که ساحران گذشته از جمله در زمان حضرت موسی(ع) از این امور استفاده می کردند. همچنین با توجه به قدرت فراوان نیروی اراده انسان در پرتو ریاضت، اگر برای تهذیب نفس باشد مشروع است والا نامشروع و مخرب است.

سحر در حقیقت به هر کار و چیزی که مأخذ آن مخفی و پنهان باشد گفته می شود که گاهی با نیرنگ و خدعه انجام می شود و گاه با استفاده از عوامل تلقینی و گاه از طریق خواص ناشناخته فیزیکی و شیمیائی و گاه با کمک گرفتن از شیاطین. سحر در اسلام از گناهان کبیره محسوب می شود؛ زیرا باعث گمراهی مردم و تحریف حقایق می شود. اما برای ابطال ادعای مدعیان و از بین بردن اثر سحر در دیگران جایز است.

این آیات درباره مشرکانی نازل شد که می گفتند:  ما مثل بعضى از امت هاى پیشین که پیامبران را تکذیب کردند و آنها را به شهادت رساندند، نیستیم،  اما وقتی پیامبر(ص) با قرآن به سراغشان آمد، نه تنها اسلام نیاوردند، بلکه در مقام تکذیب و مبارزه و انواع مکر و فریب بر آمدند.
 

خداوند دو رکن اصلی زندگی آدم ، یعنی نعمت و امنیت را، در بهشت فراهم کرد و با نشان دادن راه سعادت از راه نگون بختی، بر وی اتمام حجت کرد و از ابلیس و دشمنی هایش برحذرش داشت. ابلیس به خاطر حسادت به آدم، او را فریفت و آدم و با خوردن از آن میوه ممنوعه، یقینی که به خدایش داشت را به شک و تردید فروخت و با بیرون شدنش از بهشت، شادی اش به وحشت تبدیل شد. اما آدم خیلی زود از مقام توبه و جبران مافات برآمد و خدا نیز با پذیرش توبه اش، او را به دنیا، یعنی سرای آرامش و کثرت نسل و زاد و ولد فروفرستاد.