آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

از نشانه هاى «بخل» آوردن عذرهاى گوناگون، براى خوددارى از كمك به ديگران است. بخيلان براى پوشاندن رذيله اخلاقى خود در برابر مردم، به عذرهاى واهى متوسل مى شوند و حتى گاهى با همين عذرها، خود را فريب مى دهند. از نشانه هاى ديگر افراد بخيل، پوشاندن نعمت هاست. آنها به بهانه هاى مختلف سعى دارند، نعمت هاى خدادادشان را از ديد مردم دور نگه دارند، مبادا كسى از آنها تقاضايى كند و ...

از نشانه هاى «بُخل»، آوردن عذرهاى گوناگون، براى خوددارى از كمك به ديگران است. بخيلان براى پوشاندن رذيله اخلاقى خود در برابر مردم، به عذرهاى واهى متوسل مى شوند و حتى گاهى با همين عذرها، خود را فريب مى دهند؛ مثلاً با اين كه پول فراوانى دارد؛ اما حاضر نيست مقدار كمى از آن را ببخشد يا اين كه وام دهد؛ بلكه به عذرهايى مانند اين كه شايد برايم مشكلى پيش آيد يا احتمال دارد فرزندم بيمار شود و يا احتمال دارد ميهمان هايى برايم بيايند يا در آينده وضع بازار از نظر اقتصادى به كسادى گرايد، متوسل مى گردد. امام على بن ابيطالب(عليه السلام) در اين رابطه مى فرمايند: «اَلْبَخِيلُ مُتَحَجِّجٌ بِالمَعاذيرِ وَ التَّعاليلِ»(1)؛ (شخص بخيل متوسل به عذرها و علت هاى [واهى] مى شود). در جاى ديگر نيز مى فرمايند: «كَثْرَةُ العِلَلِ آيَةُ البُخْلِ»(2)؛ (كثرت تعلّل و عذرهاى واهى، نشانه بخل است).
از نشانه هاى ديگر افراد بخيل، پوشاندن نعمت هاست. آنها به بهانه هاى مختلف سعى دارند، نعمت هاى خدادادشان را از ديد مردم دور نگه دارند، مبادا كسى از آنها تقاضايى كند. البته در بسيارى از اوقات پوشش هاى كاذبى از قبيل چشم زخم مردم و تنگ نظري ها به احتمال بروز خطر براى آن درست مى كنند.
نشانه ديگر «بخل» آن است كه هرگاه در راه خدا چيزى را انفاق كند، سخت ناراحت مى شود؛ گويى بار سنگينى بر دوش او نهاده و يا عزيزى از عزيزانش از دست رفته است.(3)