شمس الدین ابو عبدالله محمد بن ابى بکر بن ایوب بن سعد زرعى دمشقى (ابن قَیِّم جوزى) (691-751 ق) از بزرگان و به اصطلاح اصلاح گران سلفیّه به شمار مى رود که شاگرد ابن تیمیه بوده و نقش بسیار مهّمى در شکل گیرى فرقه انحرافى وهابیت داشته است. او در شاگردى ابن تیمیه چنان بارز و متعهّد بود که هیچ سخنى خارج از مطالب و چارچوب اندیشه هاى استادش نگفته است؛ بلکه در همه موارد به یارى او شتافته و در انتشار عقاید گمراه کننده ابن تیمیه تلاش کرده است؛ به گونه اى که کتاب‌های ابن تیمیه را تلخیص، تهذیب، و استنساخ کرده و منتشر مى نمود.

محمد بن عبد الوهاب می گوید: 1- كفّارى كه پيامبر(ص) با آنها نبرد كرد اقرار داشتند كه خداوند خالق، رازق و تدبير كننده جهان هستى است. 2- آنها از بتها فقط طلب شفاعت می کردند. 3- پیامبر با کسانی که از غیر خدا اعم از انبیاء، فرشتگان، احجار و خورشید شفاعت می طلبیدند مبارزه کرد. 4- مشرکان زمان پیامبر(ص) در حالت سختی به غیر خدا متوسل می شدند؛ ولی مشرکان زمان ما در حالت سختی و آرامش به غیر خدا متوسل می شوند؛ پس از آنها بدترند. لکن او نفهمیده که اگر كسى كار خدا را از غير خدا بخواهد و او را مستقل در انجام آن بداند مشرك است؛ ولى اگر از او شفاعتى بخواهد كه كار خود او است و خدا به او داده، هيچ اثرى از شرك در آن نيست؛ بلكه عين ايمان و توحيد است.

علت اصلی خشونت وهابیت تعالیم دینی آنها و سوء برداشتشان از مفاهیمی چون کفر و ایمان و توحید و شرک است که باعث می شود به راحتی دیگران را تکفیر کرده و جان و مال شان را برای خود حلال بشمارند. در نگاه آنها مسلمانان عصر حاضر از مشرکان زمان پیامبر(ص) وضعیت بدتری دارند و با این دیدگاه بدیهی است که در مقام عمل چه بلایی بر سر مسلمانان می آورند.

وهّابيان مى گويند: هيچ كس حق ندارد از پيامبر(ص) شفاعت بطلبد؛ زيرا خداوند مى فرمايد: «فلا تدعوا مع الله أحدا». آنها تصوّر كرده اند که: تأثير موجودات اين جهان، تأثير استقلالى است؛ و لذا آن را مزاحم توحيد افعالى و توحيد عبادى خداوند دانسته اند؛ در حالى كه از نظر يك موحّد كامل، وجود مستقل قائم بالذّات در عالم تنها يكى است و آن خدا است. اگر پيامبر(ص) شفاعتى دارد به اذن او است؛ چنانكه قرآن مى فرمايد: «ما من شفيع إلا من بعد إذنه».

خداوند به كساني كه در جهاد كوتاهي كنند هشدار مي دهد كه متاع زندگى دنيا نسبت به آخرت بسيار قليل است. در آيه ديگر برخورد شديدتري با آنان مي كند و مي فرمايد: اين گروه را مجازات سختي خواهد كرد و كوتاهي آنها هيچ ضرري به خدا نمي رساند. خداوند هم گروه ديگري غير از آنها را به جاي آنان قرار مي دهد.

«وهابیون» در حجاز به رهبری «محمد بن عبد الوهاب» که عقاید ابن تیمیه داشت در دو قرن اخیر به وجود آمدند. عبد الوهاب كه مخالف شیعه و غالب مسلمانان در مسئله «توحید» بود با کمک حاکمان محلی و روشن کردن تعصبات قومی به نام دفاع از توحید توانست در دستگاه حکومت نفوذ کند. پیروانش هم كه بعد از او به کمک حکومت دست به تخریب قبور و غارت کربلا و سایر بلاد اسلامی زدند، افرادي متعصب و لجوج بودند و فقط به دنبال مبارزه با مسئله شفاعت، توسل و زیارت قبور بودند و به بقیه مسائل کاری نداشتند.

وهابیها به آیه «فلا تَدْعُوا مَعَ الله اَحَدا» تمسک کرده و توسل را شرک می دانند! درحالیکه از کلمه «مَعَ الله» استفاده مى شود: اگر کسى کار خدا را از غیر خدا بخواهد و او را مستقل در انجام آن بداند، شرک است. امّا اگر همه قدرت ها را مخصوص خدا بدانیم، ولى معتقد باشیم، اولیاء خدا به اذن او شفاعت مى کنند و به آنها متوسل شویم، این عین توحید است و این همان چیزى است که مکرر در آیاتی مثل: «یا أبانا اِستَغْفِر لَنا» و«فَاسْتَغْفَرُو الله و اسْتَغْفَرَ لَهُمْ الرَّسُولُ» و... به آن اشاره شده است.

بن علوی مالکی می گوید: توسّل به اولیاءالله در واقع به توسّل انسان به عمل صالح بر مى گردد که نزد همه (حتی وهابیت) جایز است؛ زیرا: 1- توسّل یکى از طرق دعاست و مقصود اصلى، خداوند سبحان است. 2ـ کسى که به وسیله شخصى به خدا متوسّل مى شود، به خاطر این است که خدا او را دوست دارد. 3ـ «متوسَّلٌ به» یعنى آن شخص واسطه را به صورت استقلالى و بنفسه مثل خدا نداند، وگرنه شرک است. 4ـ توسّل یک امر واجب و راه منحصر اجابت دعا نمى باشد. مهم دعاست و به درگاه خدا رفتن، به هر صورت که باشد.

وهّابیان تصریح مى کنند توسّل إلى الله با اعمال صالحه و توسل به مقام، دعا و شفاعت اولیاء اشکالى ندارد، ولى توسّل به اولیاء الله جایز نیست و شرک است، به دلیل برخی آیات مثل: «فَلاَ تَدْعُوا مَعَ اللهِ أَحَداً» و... و توسل به پیامبر(ص) هم بعد از وفات جایز نیست و بخاطر همین عقیده بسیارى از مسلمانان را متّهم به شرک و کفر کرده و خون آنها را مباح دانسته اند! درحالی که توسل مسلمانان به اولیاء درحقیقت روی آوردن به خدا از طریق وسیله است نه روی آوردن به غیر خدا.

این کتاب به نقد افکار وهّابیّون تندرو در سه محور پرداخته و با استناد به آیات و روایات معتبر، ضعف آن را آشکار ساخته است. محور اوّل کتاب مربوط به مسائل مربوط به کفر و ایمان است. محور دوّم، مقام والاى پیامبر(ص) را طبق آیات و روایات اسلامى روشن ساخته و مفهوم تبرّک جستن به آثار رسول و این که تبرک هیچ ارتباطى به مسأله شرک ندارد، پرداخته و در بخش سوم، مباحث مختلفى مطرح شده است که مهم ترین آن استحباب زیارت قبر رسول خدا(ص) و دعا کردن در کنار آن و نیز تبرّک به آثار آن حضرت مى باشد.