آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

با توجه به اینکه قبله تنها خانه کعبه نیست، بلکه امتداد آن از طرف بالا تا اوج آسمانها و از طرف پایین، قبله است؛کافی است که روبروی امتداد خانه کعبه بایستد و محاذاتى که در قبله معتبر است«محاذات عرفى» است، یعنى عرفا بگویند رو به قبله ایستاده است، لذا در مناطق قطبی و در کشورهایی چون آمریکای جنوبی، ایستادن در مقابل امتداد خانه کعبه و یا نزدیکترین فاصله به خانه کعبه محاذى آن خواهد بود و انحناى سطح زمین مانع از این نوع محاذات نخواهد بود.

اوّلا: تنها «خانه کعبه» قبله نیست بلکه امتداد آن از طرف بالا تا اوج آسمانها و از طرف پایین، قبله است؛ به این معنا که امتداد خانه کعبه از دو طرف بالا و پایین تا بى نهایت قبله مى باشد و همان طور که ایستادن مقابل خانه کعبه کافى است، ایستادن مقابل امتداد آن هم کفایت مى کند. بنابراین کسانى که در آن طرف کره زمین قرار گرفته اند بطور مسلّم مى توانند محاذى امتداد خانه کعبه بایستند.
ثانیاً: این اشخاص اگر نزدیکترین فاصله خود به خانه کعبه را در روى زمین در نظر بگیرند و به همان طرف بایستند محاذى خانه کعبه خواهند بود، زیرا محاذاتى که در قبله معتبر است همان «محاذات عرفى» است - یعنى نمازگزار باید طورى بایستد که مردم بگویند مقابل خانه کعبه است - بدیهى است که انحناى سطح زمین مانع از این نوع محاذات نخواهد بود.
این موضوع را در ضمن یک مثال مى توان روشن کرد. اگر به کسى که در تهران قرار دارد بگویند رو به طرف مشهد بایست، او با یک محاسبه تخمینى رو به طرفى کرده مى گوید مشهد در این طرف است، در حالى که اگر ما انحناى زمین را در فاصله تهران تا مشهد در نظر بگیریم مسلّماً اگر یک خط مستقیم از محاذى صورت شخصى که در تهران است به طرف مشهد بکشیم از بالاى شهر مشهد در میان فضا عبور خواهد کرد نه از خود شهر مشهد، ولى این مقدار مانع از آن نیست که بگویند محاذى شهر مشهد ایستاده است.(1)