آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی

کسانى که قبله آنها با نقطه جنوب برابر است(مانند نواحى غربى عراق) هرگاه هنگام ظهر رو به خورشید بایستند، رو به قبله خواهند بود زیرا خورشید هنگام ظهر روى دایره نصف النّهار این نقاط است. ولى نقاطى که قبله آنها از جنوب به طرف مغرب متمایل است (مانند تمام نقاط ایران که قبله آن 30 تا 50 درجه از نقطه جنوب به سمت مغرب انحراف دارد) باید در این نقاط موقع ظهر پس از ایستادن مقابل خورشید، به اندازه اى که قبله آنها از جنوب به طرف مغرب انحراف دارد، به سمت مغرب منحرف شوند.

کسانى که قبله آنها با نقطه جنوب محاذى(1) است (مانند نواحى غربى عراق) هرگاه هنگام ظهر برابر خورشید بایستند رو به قبله خواهند بود زیرا خورشید هنگام ظهر روى دایره نصف النّهار این نقاط است پس اگر موقع ظهر رو به خورشید بایستند، مقابل نقطه جنوب که قبله این نقاط است خواهند بود، ولى نقاطى که قبله آنها از جنوب به طرف مغرب متمایل است (مانند تمام نقاط ایران) باید در این نقاط موقع ظهر پس از محاذات(2) با خورشید، به اندازه اى که قبله آنها از جنوب به طرف مغرب انحراف دارد، به سمت مغرب منحرف شوند.
مثلا در شهر تهران که قبله آن 37 درجه از نقطه جنوب به سمت مغرب انحراف دارد، باید هنگام ظهر پس از محاذات با خورشید 37 درجه به طرف راست متمایل شوند و طبعاً در این نقاط و مشابه آن، آفتاب هنگام ظهر با شانه چپ محاذى مى شود.
پس قاعده کلّى این است که هرگاه قبله با نقطه جنوب محاذى است تنها محاذات با خورشید هنگام ظهر کفایت مى کند و اگر قبله از آن نقطه، مایل به طرف مغرب است بایستى به همان اندازه از محاذات آفتاب به سمت راست متمایل گردند.(3)