در حمله «بخت نصر» تمام آثار شريعت، از جمله تابوتى كه درآن كتاب شريعت نگهدارى مى‌شد، از بين رفت. تا آنكه در سال 538 قبل از ميلاد بابل توسط «كورش» پادشاه ايران فتح شد. كورش تمام اسراى بنى‌اسرائيل را آزاد كرد و فرمان بازسازى ساختمان بيت‌المقدس و مكان‌هاى يهود را صادر كرد. كار بازسازى به دست نوه او داريوش پايان يافت. سرانجام در دوره اردشير درازدست كاهن پيرى به‌نام «عزرا» در رأس جمعيتى انبوه از اسيران بنى‌اسرائيل آماده رهسپارى به بيت المقدس شدند. او به اورشليم آمد تا شريعت را بازسازى كند و عبادات و مراسم ديرين آنرا اصلاح نمايد؛ از اينرو براى خواندن دعا و نسخه‌هاى كتب قديم كليساهايى ساخت. كوشش‌هاى او براى تجديد شريعت باعث شد تا جمعى از يهود از او درخواست كنند شريعت را از نو تدوين كند و كتاب عهد عتيق را تجديد نمايد. عزرا به اجابت خواهش ايشان مصمم شد. او در حالى كه 130 سال از سقوط اورشليم و 80 سال از فتح بابل توسط كورش مى‌گذشت، با استمداد از باقى‌مانده خاطره خود و نيز با استفاده از پاره‌هاى كتب قديمى و اطلاعات پراكنده مردم، عهد قديم فعلى را گردآورى نمود.

در «تورات» آمده: سليمان از زنى كه داود او را از شوهرش غصب كرده و براى كشته شدنش توطئه كرده بود به دنيا آمد! اما قرآن ساحت این پيامبر را از زشتي ها پيراسته نموده، می فرماید: «و داود بنده ما را كه داراى امكانات چندى بود به ياد آور؛ آرى او بسيار بازگشت كننده [به سوى خدا] بود. ما كوه ها را با او مسخّر ساختيم كه شامگاهان و بامدادان خداوند را نيايش مى كردند. و پرندگان را از هر سو [بر او] گرد آورديم و همگى به سوى او بازگشت كننده بودند».

«مسیح» در لغت یعنی کسی که با روغن مسح شده باشد، و اصطلاحاً به آن منجی دلالت می کند که انبیای بنی اسرائیل وعده داده بودند برای نجات قوم یهود می آید. در عهد عتیق، واژه ی مسیح، به معنای «مبارک»، لفظ عامی است که بر اشخاص مختلف، از جمله کوروش اطلاق شده است. اطلاق مسیح بر عیسی (ع)، ممکن است از این نظر باشد که او با کشیدن دست بر بیماران غیر قابل علاج، آنها را شفا می داد، چون این افتخار از آغاز برای او پیش بینی شده بود، خداوند نام او را قبل از تولد مسیح گذاشت.

 با مشاهده شواهد تاریخی در می یابیم که تحریف کنندگان تنها در صورتی به اهداف خود می رسند که زمینه های اجتماعی برای فعالیت آنان مهیا باشد. نخستین عامل عدم رواج کتابت متون مقدس در بنی اسراییل بود. از سویی کتابت در مسیحیت نیز تا پایان قرون وسطی مرسوم نبود. از سوی دیگر تا پیش از اصلاحات پروتستانی، تنها روحانیون مجاز به مطالعه کتب مقدس بودند. بر اساس گزارش عهد عتیق، کثرت پیامبران دروغین در بنی اسراییل را یکی دیگر از عوامل تحریف کتاب مقدس بود چرا که آنان نوشته های خود را به نام وحی ارایه می کردند.

عهد جدید مشتمل بر کتابهایی است که تنها مسیحیان آنها را قبول دارند، اما یهودیان هیچ یک از آنها را ضمن کتابهای مقدس خود نمی پذیرند. مسیحیان، با آنکه در مورد تعداد کتابهای رسمی عهد عتیق اختلاف دارند، اما در مورد کتابهای عهد جدید اتفاق نظر پیدا کرده و عهد جدید واحدی را پذیرفته اند. نسخ خطی برخی از کتابها عهد جدید مربوط به قرن اول می باشد و رسمیت مجموعه عهد جدید در فاصله ی سالهای 150 – 200 تعیین گردیده و مسیحیان از آن زمان به آنها معتقد شده اند.

اناجیل گونه ای از ادبیات الهامی است که شامل انجیل متی، مرقس، لوقا و یوحنا است.، که در هر یک از اناجیل به زندگانی عیسی(ع)، سخنان وی و کارهایش پرداخته شده است. با آنکه هر یک از انجیها به شیوه ی خاصی نوشته شده و با سه انجیل دیگر اختلاف دارد، لکن مسیحیان در مطالب مربوط به مسیح در اناجیل هیچ گونه تناقضی را مشاهده نمی کنند و همه ی اناجیل را در درجه ی یکسانی از اهمیت قرار می دهند. از سویی انجیل نگاران نخستین علمای الهیات در جامعه مسیحیت هستند.

کتاب های قانونی ثانوی، کتابهای موجود در نسخه یونانی عهد عتیق است که در نسخه عبری آن وجود ندارد. و با اینکه در کتاب مقدس کاتولیکها و ارتودکسها وجود دارد، اما یهودیان و بیشتر فرقه های پروتستان آنها را قبول ندارند. حکمت موضوع بیشتر این کتابها است، که عبارتند از: 1- سفر اول مکابیان. 2- سفر دوم مکابیان. 3- کتاب توبیت. 4- کتاب حکمت سلیمان که کتابی اخلاقی است. 5-  کتاب یشوع بن سیراخ که مطالبش اخلاقی است. 6- کتاب یهودیت. 7- کتاب باروخ.

سال 250 ق.م «عهد قدیم» از عبری به یونانی ترجمه شد و در این ترجمه کتاب های دیگری به آن اضافه گردید. صد سال پس از میلاد مسیح(ع)، برزگان یهود در شهر«یابنه» فلسطین جمع شده و اضافات موجود در متن یونانی را که در نسخه عبری نبود، کتب «غیر قانونی» نامیدند. سال 383 م، «ایرونیموس» عهد عتیق را همراه با اضافات از یونانی به لاتین ترجمه کرد. او این «اضافات» را «آپوکریف»؛ (مشکوک) نامید. پس از تحولات پروتستانیزم، «مارتین لوتر» این اضافات را مجدداً از کتاب مقدس خارج و آنها را «غیر اصیل»؛ (آپوکریف) خواند.

«عهد جدید» مشتمل بر کتابهایی است که تنها مسیحیان آن را قبول دارند، اما یهودیان هیچ یک از آنها را در ضمن کتابهای مقدس خود نمی پذیرند. مسیحیان، با آنکه در مورد تعداد کتابهای رسمی عهد عتیق اختلاف دارند، در مورد کتابهای عهد جدید اتفاق نظر پیدا کرده و عهد جدید واحدی را پذیرفته اند. 

این انجیل را«متّی»، که یک فلسطینی است اندکی پس از سال 70 نگاشت. این انجیل عیسی(ع) را به عنوان معلّم اعظم، موسای جدید و صاحب شریعت عهد جدید معرفی می کند. شیوه متی در نگارش این انجیل، بر گردآوری گفتارها و کارهای عیسی(ع) بر اساس مهمترین موضوعات مرتب گردیده است و نه ترتیب تاریخی آنها. او می گوید: شریعت عیسی(ع) نه بر فرائض مکتوب، بلکه بر حُبّ خدا که در قلوب بشر نوشته شده، استوار است. او بیش از همه انجیل نگاران، در صدد است اثبات کند که عیسی(ع) پیشگوئیهای عهد عتیق را تحقق بخشیده است.