روش های تقویت «رازداری»

شیوه های تقویت «رازداری» در انسان و درمان بیماری «افشاي سرّ» چيست؟

افشای اسرار افراد، سبب از دست رفتن آبرو و اعتبار آنها در جامعه می شود؛ و افشای اسرار جامعه و مذهب، کشور و پیروان مذهب را به خطر انداخته و سبب ریخته شدن خون بی گناهان می شود. توجه به کیفر الهی و پیامدهای افشاى اسرار، می تواند سدی در برابر اين رذيله باشد. خشكانيدن ريشه هاى اين رذيله، يعنى جهل و حسد و كينه توزى و مانند آن راه مهم ديگرى براى درمان است. همچنین اگر فاش کننده بداند که افشاى اسرار، سبب زيان هايى می شود، و او به عنوان مسبب، ضامن آنها است، توجه بیشتری به حفظ آن اسرار خواهد کرد.

انگيزه افشای «اسرار» ديگران

چرا برخی از افراد «سرّ» ديگران را فاش می کنند؟

افشای اسرار انگیزه های گوناگونی دارد، مانند: حسادت، کینه توزی، جهالت، جلب توجه مردم، و ... امام علی(ع) می فرماید: «سرّ خود را نزد جاهل نگذار كه توان كتمان آن را ندارد». همچنین عدم توجه به سرّى بودن بعضى از مسائل، از ديگر عوامل افشاى اسرار می باشد. معروف است که هر چه تعداد افراد رازدار بيشتر باشد، احتمال افشاى سرّ فزونى مى يابد. زیرا هر كسى اگر آن را به يكى از محارم اسرارش بگويد، در مدت كوتاهى در سراسر جامعه پخش مى شود.

آثار حفظ اسرار در کلام امام علی(ع)

امام علی(علیه السلام) در حکمت 162 نهج البلاغه، چه آثاری را برای حفظ اسرار برمی شمارند؟

امام علی(ع) با تاکید بر حفظ اسرار می فرماید: «كسى كه راز خود را بپوشاند همواره اختيار آن به دست اوست»، لذا به خاطر مشكلاتى كه افشاي سرّ به همراه دارد، بايد در حفظ آن کوشید. امام صادق(ع) در حديثى آن را همانند خونى دانسته كه فقط بايد در رگ هاى خود انسان جريان يابد. در حقیقت پيامبر(ص) نیز از طريق كتمان سرّ، توانست مکه را فتح نماید. همچنین امام علی(ع) در حدیثی می فرماید: «خير دنيا و آخرت در دو چيز جمع شده: كتمان سرّ و دوستى با نيكان و تمام شرور در دو چيز جمع شده: فاش كردن اسرار و دوستى با اشرار».

تأکید به حفظ «اسرار» خويش

معصومين(علیهم السلام) چگونه مسلمانان را به حفظ «اسرار» زندگی خویش توصيه می کردند؟

روایات بسیاری مسلمانان را به حفظ اسرار زندگی خود توصیه می کند؛ زیرا افشای آنها منشاء حسد، كينه توزى و رقابت هاى ناسالم مى گردد و انسان مورد تهاجم افراد تنگ نظر و كينه توز واقع مى شود و مصالح او به خطر مى افتد. امام علی(ع) می فرماید: «سرّ تو مايه خوشحالى تو است به شرط آن كه آن را كتمان كنى». امام صادق(ع) می فرمایند: «دوستت را بر مقداری از اسرارت آگاه ساز كه اگر دشمنت را از آن آگاه سازى به تو زيانى نرسد، چرا كه دوست ممكن است روزى دشمن شود».

نهی از افشای «اسرار» اولياء دين

منظور از «اسرار» اولياء دين که از افشای آن نهی شده چيست؟

روایات بسیاری بر کتمان اسرار ائمه معصومین(ع) وارد شده، که ممكن است اشاره به مقامات معصومين(ع) باشد، كه در صورت افشای آن مقامات، دشمنان با طرح موضوع «غلوّ» آن را دستاويزى براى تكفير یا تضعیف شيعيان قرار می دهند. یا اشاره به اسرار آنها در مورد نشر مكتب اهل بيت(ع) در مناطق مختلف و حساس شدن دشمن باشد. و يا اشاره به زمان قيام امام(ع) باشد. بر اساس برخی روايات، بعضى از ائمه(ع) تصميم بر قيام در برابر حكومت هاى ظالم زمان داشتند، لکن به دلیل افشای آن از سوی گروهى از شيعيان ناآگاه آن قيام ها نافرجام ماند.

پيامد افشای «اسرار»

افشای «اسرار» چه پيامدهايی را در پی دارد؟

هر انسانی در زندگى خود رازهايى در زمینه عیوب و یا پيروزى ها دارد. به يقين افشای عيوب سبب آبروريزى و افشای پيروزى سبب برانگیخته شدن حسد دشمنان و تنگ نظران می شود. امام کاظم(ع) می فرماید: «زبانت را حفظ كن تا آبرومند باشى، و زمام اختيار خود را به دست مردم نده كه ذليل خواهى شد». مهم تر از حفظ اسرار فردی، حفظ اسرار مذهبی، اجتماعی، حکومتی و نظامی است و افشاى آن از زشت ترين رذائل است. امام صادق(ع) مى فرمايند: «كسى كه اسرار ما را فاش كند، همچون كسى است كه ما را عمداً به قتل رسانده».

پایگاه اطلاع رسانی دفتر مرجع عالیقدر حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
سامانه پاسخگویی برخط(آنلاین) به سوالات شرعی و اعتقادی مقلدان حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی
تارنمای پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی
انتشارات امام علی علیه السلام
موسسه دارالإعلام لمدرسة اهل البیت (علیهم السلام)
خبرگزاری دفتر آیت الله العظمی مکارم شیرازی

قالَ الصّادقُ عليه السّلام :

مَنْ دَمِعَتْ عَيْنُهُ فينَا دَمْعَةً لِدَمٍ سُفِکَ لَنا اَوْ حَقٍّ لَنا نُقِصْناهُ اَوْ عِرْضٍ اُنْتُهِکَ لَنا اَوْلاَِحَدٍ مِنْ شيعَتِنا بَوَّاءهُ اللّهُ تَعالى بِها فِى الْجَنَّةِ حُقُباً.

امالى شيخ مفيد، ص 175